- Materiele schade: voor burgers, bedrijven en overheid - Materiele schade: kosten criminaliteitsbestrijding - Milieuschade - Immateriële schade: leed van slachtoffers; angst, verwijdingsgedrag; morele verontwaardiging; ontwrichting samenleving; bedreiging rechtsorde; ondermijning legitimiteit rechtsstaat.

Criminaliteit is een maatschappelijk probleem omdat het een SOCIAAL PROBLEEM is. Want er zijn...

- Veel betrokken actoren, organisaties, bedrijven en maatschappelijke instellingen - Maatschappelijke oorzaken van criminaliteit - Verschillende en tegenstrijdige belangen bij de aanpak - Veel discussies over criminaliteit en de aanpak in publieke debat en media - Spanningen tussen wensen burgers en rol overheid Let ook op: - Veiligheidsparadox en veiligheidsutoptie - Dilemma rechtsbescherming en rechtshandhaving

Criminaliteit is een maatschappelijk probleem omdat het een POLITIEK PROBLEEM is. Want...

- Het zorgen voor veiligheid is een basisfunctie van de overheid - Veiligheid is een collectief goed - Veiligheid staat hoog op de publieke en politieke agenda - Politieke partijen en groeperingen verschillen in voorkeuren voor aanpak criminaliteit

De definitie van criminaliteit is...

- menselijk gedrag - waarbij andere personen (of dieren of het milieu) worden uitgebuit of schade toegebracht, en - dat sociale regels schendt, - [en waarvan in rechtsnormen (door de overheid vastgestelde regels/wetten) is aangegeven dat het niet mag, en - waarvan de overheid de wetten ook handhaaft.]

In elke samenleving zijn er gedragingen die meer op minder gewenst worden gevonden. hierbij wordt vaak onderscheid gemaakt tussen...

- gebruiken: minder gewenst & geen/lichte sancties - normen: niet gewenst & (niet wettelijke) sancties - rechtsnormen (=wetten): niet gewenst & wettelijke sancties let op het onderscheid tussen: - verboden gedrag (mala prohibita) - slecht gedrag (mala in se)

Definities van criminaliteit kunnen verschillen. er zijn bijvoorbeeld...

- verschillen tussen groepen personen - verschillen tussen langen - verschillen tussen perioden (over tijd): - criminalisering: het strafbaar worden van bepaald gedrag - decriminaliseren: strafbare gedragingen worden uit het strafrecht gehaald let op: verschillen in definities komen vaak voor bij 'slachtofferloze delicten'

Verklaringen voor verschillen in definities van criminaliteit zijn o.a...

- technologische context - maatschappelijke context - normen in een samenleving (consensus model) - normen en belangen van machthebbers (conflict model) - politieke besluitvorming (pluralisme model)

De hoofdvragen van de criminologie zijn...

- wat wordt (waarom) verstaan onder criminaliteit? - wat is de aard, omvang en ontwikkeling van criminaliteit? - wat zijn de achtergronden/verklaringen voor (verschillen in) criminaliteit? - wat is de wijze waarop de overheid en de overige maatschappij op criminaliteit reageert? let op: - criminologie is een object-wetenschap - het object is criminaliteit en de reacties erop

De criminologie kent een multidisciplinaire benadering. Moeder- of basisdisciplines van de criminologie zijn o.a...

- maatschappijwetenschappen - gedragswetenschappen - natuurwetenschappen - juridische wetenschappen let op: - criminologie is een theoretisch empirische wetenschap - criminologie is geen normatieve wetenschap

Belangrijke subdisciplines van de criminologie zijn o.a....

- criminografie: beschrijvende studie van de aard, omvang en ontwikkeling van criminaliteit. - etiologie: studie van de oorzaken/verklaringen van criminaliteit - penologie: studie van de formele (straffen) en informele reacties op criminaliteit - victimologie: studie van slachtoffers van criminaliteit

De geschiedenis van criminologie kent verschillende benaderingen. vaak worden onderscheiden...

- ...-1700: theologische benadering - 1700-1800: filosofische benadering (beccaria, bentham, montesquieu) - 1800-1900: wetenschappelijke benadering (quetelet, lombroso, durkheim, bonger) - 1900-nu: modern wetenschappelijke benadering (1) in nl was criminologie eerst onderdeel van strafrecht instituten (2) vanaf 1960 zelfstandige criminologie instituten

Criminologen stellen verschillende soorten vragen, o.a...

- beschrijvingsvragen over de aard, omvang, verschillen en ontwikkelingen - verklaringsvragen (waarom) - toetsingsvragen (in hoeverre) - beleidsvragen (hoe) vragen kunnen betrekking hebben op verschillende eenheden... - onwenselijk gedrag/deliceten - daders en slachtoffers - buurten, steden, landen, perioden - actoren bij preventie en strafrechtspleging

Criminologen werken met een aantal grondregels voor criminologisch onderzoek:

1. formuleer probleemstellingen en (onderzoeks)vragen 2. bedenk en formuleer theorieën als verklaringen 3. verricht onderzoek in de empirie (beschrijvend en toetsend) 4. ondersteun beleid alleen op basis van uitkomsten onderzoek

De criminologie is een wetenschappelijke discipline waarin centraal staan...

- feiten (vs indrukken) - verklarende theorieën (vs normatieve theorieën) - patronen (vs casussen) - beleid op basis van wetenschappelijk inzichten (vs politieke processen)

De criminologie is een wetenschappelijke discipline waarin gestreefd wordt naar optimale...

- wetenschappelijke relevantie: het onderzoek moet zoveel mogelijk nieuwe fundamentele kennis en inzichten opleveren. - maatschappelijke relevantie: het onderzoek moet zo goed mogelijk toepassingsmogelijkheden bieden en daarmee bijdragen aan het oplossen van criminaliteit als maatschappelijk probleem. onderzoek dat zowel optimaal wetenschappelijk en maatschappelijk relevant is, wordt wel omschreven als: onderzoek in het pasteur-quadrant, d.w.z. fundamenteel en toegepast.

Interviewen van personen is een veelgebruikte onderzoeksmethode in de criminologie. dit kan bv met...

- semi- en ongestructureerde kleinschaligere studies (diepte interviews, studies met focusgroepen, interviews met sleutelfiguren) - life histories - gestructureerde grootschalige enquêtes (slachtoffer- en daderenquêtes)

Slachtofferenquêtes zijn grootschalige onderzoeken waarbij een groep burgers (de populatie) op gestructureerde wijze bevraagd wordt over...

- slachtofferschap van (bepaalde vormen van) criminaliteit (prevalentie en frequentie) - ervaringen met en beleving van het delict - contacten met actoren in de strafrechtsketen - kenmerken van de ondervraagde bijv. persoonskenmerken en genomen preventiemaatregelen.

Zelfrapportage-enquêtes zijn grootschalige onderzoeken waarbij een groep burgers (de populatie) op gestructureerde wijze bevraagd worden over...

- daderschap van (bepaalde vormen van) criminaliteit (prevalentie en frequentie) - ervaringen met en beleving van het delict - contacten met actoren in de strafrechtsketen - kenmerken van ondervraagde, bijv. persoonskenmerken en criminele geschiedenis.

Voordelen en nadelen van interviews en enquêtes:

Voordelen: - inzicht in delicten die niet in officiële registraties zijn opgenomen (=dark number) - geen last van verschillen in definities en wet- en regelgeving - vaak gegevens bekend over kenmerken van daders en slachtoffers - vaak beleving van criminaliteit bekend nadelen: - representativiteit niet altijd voldoende - antwoorden soms niet betrouwbaar of valide - sommige delicten blijven buiten zicht - veel moeite om uit te voeren

Het analyseren van officiële registratie-data is een veelgebruikte onderzoeksmethode in de criminologie. data van diverse bronnen wordt geanalyseerd, o.a...

- politiestatistieken - OM-vervolgingsstatistieken - rechtbankstatistieken - statistieken van uitvoeringsorganisaties (CJIB, DJI) - statistieken van andere organisaties (ziekenhuizen)

Voordelen en nadelen van analyse registratiedata

Voordelen: - gehele populatie (en dus representatief) - voor criminologen makkelijk te verzamelen - soms ook voor meerdere perioden (over de tijd) beschikbaar nadelen: - alleen delicten onder de aandacht van politie en justitie gekomen zijn bekend - filtering en selectie in de strafrechtsketen werkt door in de cijfers - registraties focussen op delicten en minder op (kenmerken van) daders of slachtoffers - verschillen in definities en wetsystemen zorgen voor onvergelijkbaarheid

Veelgebruikte overige 'unobtrusive' onderzoeksmethoden zijn...

- observaties - analyse van sociale media en internet gedrag - gps-tracking - analyse van teksten: dossiers; beleidsstukken; media berichtgeving; social media.

Criminologisch experimenteel onderzoek naar effecten van maatregelen moet voldoen aan een aantal eisen...

- een duidelijke interventie - een voor- en nameting - een controle en experimentele groep - goede controle voor selectiviteit bij samenstellen controle en experimentele groep

Het indelen van delicten in categorieën, ofwel classificaties gebeurt bij criminologisch onderzoek op basis van o.a....

- kenmerken van delicten, daders, slachtoffers of locaties - de wet waar het onder valt, bijv misdrijven of overtredingen - daderkenmerken - classificatie die een organisatie hanteert

Verschillende soort cijfers worden bij criminologisch onderzoek gebruikt, waaronder...

- absolute aantallen - prevalentie: wel/niet - frequentie: aantallen delicten - index cijfers: bijv per 100.000 inwoners - het dark number

Eisen aan goed criminologisch onderzoek zijn dat o.a. wordt gestreefd naar optimale...

- validiteit: meet ik wat ik wil meten? - betrouwbaarheid: krijg ik een volgende keer dezelfde resultaten? - generaliseerbaarheid: zijn mijn bevindingen van toepassing op een grotere populatie?

Statistische gegevens van diverse organisaties worden gebruikt bij criminologisch onderzoek, bijv...

- Nederlandse overheids(OH)-organisaties (CBS, WODC) - europese OH-organisaties (EU, eurostat, europol) - wereldwijde OH-organisaties (interpol, vn) - overige organisaties (amnesty international)

Beschrijvend onderzoek naar de aard en omvang van criminaliteit laat zien dat in 2016 in nl...

- ruim 8 miljoen delicten worden ondervonden; waarvan 4,6 miljoen door burgers en de rest door bedrijven en de overheid; - 1 miljoen delicten worden geregistreerd door de politie - 18 procent van burgers slachtofferschap van criminaliteit rapporteert in enquêtes - veruit het meeste criminaliteit vermogenscriminaliteit betreft - er 110 dodelijke slachtoffers waren van moord en doodslag

Beschrijvend onderzoek naar de ontwikkeling van criminaliteit laar zien...

- 1200-nu: forse daling (dodelijke) criminaliteit - 1945-1960: criminaliteit is vrij stabiel - 1965-2000: criminaliteit is sterk gestegen - 2000-2017: criminaliteit is fors gedaald

Beschrijvend onderzoek naar internationale verschillen in criminaliteit laat zien...

- zuid-amerikaanse en afrikaanse landen hebben meeste criminaliteit - in eu kent oost-eu het meeste criminaliteit, gevolgd door zuid en daarna west - in Nl is ongeveer evenveel (of meer) criminaliteit als in andere west-eu landen - de recente dalende trend in Nl is ook zichtvaar in diverse andere west-EU landen.

Beschrijvend onderzoek naar verschillen in criminaliteit tussen groepen laat zien...

- leeftijdsverschillen: jongeren zijn vaker dader en slachtoffer - gender verschillen: mannen zijn vaker dader en slachtoffer - etnische verschillen: allochtonen zijn vaker dader en slachtoffer - sociaal economische verschillen: personen in slechtere omstandigheden en buurten zijn vaker dader en slachtoffer

De politie registreert criminaliteit en spoort verdachten op. de politie heeft als...

- hoofdtaken: handhaving openbare orde, bescherming veiligheid burgers, preventie, hulpverlening, opsporing strafbare feiten - bevoegdheden zonder toestemming vooraf: staande houden verdachte, aanhouden, arresteren, vrijheid benemen, fouilleren, zaken in beslag nemen - bevoegdheden met toestemming vooraf: huiszoeking, infiltratie, inkijkoperaties, informaten, preventief fouilleren - uitvoeringstaken: registeren meldingen criminaliteit, opsporen, opmaken proces verbaal

Het OM vervolgt verdachten. de staande magistratuur heeft als...

- hoofdtaken: leiden opsporingsonderzoek; vervolgen van strafbare feiten; opleggen van sancties - belangrijke actoren: OvJ; A-G; P-G - uitvoeringstaken: beslissen m.b.t. beleidssepot, technisch sepot, schikking/transactie, strafbeschikking, dagvaarden.

De rechterlijke macht berecht verdachten. de zittende magistratuur heeft als...

- hoofdtaken: waarheidsvinding en opleggen sancties en maatregelen - belangrijke actoren in eerste aanleg: kantonrechter (voor overtredingen); politierechter (voor lichte misdrijven); meervoudige kamer (ernstige misdrijven); kinderrechter (voor delicten gepleegd door minderjarigen) - belangrijke actoren bij beroep en cassatie: gerechtshoven (behandelen zaken opnieuw); hoge raad (onderzoek of eerder rechtsregels correct zijn toegepast)

Organisaties belast met het ten uitvoerleggen van opgelegde sancties zijn o.a...

- CJIB; innen boetes - DJI: uitboeren gevangenisstraffen en maatregelen - Reclasseringsorganisaties: hulpverlening aan personen die met justitie in aanraking zijn gekomen, onderzoek van verdachte door OvJ en rechter, begeleiden en toezichthouden bij taakstraffen

Stappen die delicten in de strafrechtsketen kunnen doorlopen- en waarbij selectie en filtering kan optreden - zijn o.a....

- slachtofferschap en ervaren slachtofferschap - melding delict bij politie, officiële aangifte bij politie - opsporingsonderzoek en vervolgingsbeslissing - terechtzitting, schuldverklaring en oplegging sanctie - uitvoering sanctie

Verklaringen voor selectie in de strafrechtsketen zijn o.a...

- bij burgers: geringe schade, gebrekkige kennis, gebrek aan vertrouwen strafrechtelijk systeem - bij politie: delict niet opgelost, onvoldoende bewijs (politiesepot), onvoldoende prioriteit, gebrek aan capaciteit - bij OM: onvoldoende bewijs (technisch sepot), onvoldoende prioriteit (beleidssepot), gebrek capaciteit - bij rechter: onvoldoende bewijs - bij uitvoeringsorganisaties: gebrek aan capaciteit, onvoldoende prioriteit

Verklaringen voor en mechanismen waardoor filtering in de strafrechtspleging plaatsvinden zijn o.a....

Verklaringen: - bij slachtoffers: eigen rol, ernst, verzekerd, (on)bekende dader, SES, aandacht in media - bij daders: spijt betuigen, relatie met slachtoffer, strafblad, geslacht, SES - bij actoren in strafrechtsketen: tijdgebrek, capaciteit, opleiding, achtergrond mechanismen: - onbewuste (indirecte en statische) discriminatie - doelbewuste (indirecte en statische) discriminatie in beleid - bewuste discriminatie

Selectie en filtering in de strafrechtsketen betekent dat criminologen goed moeten opletten bij interpretatie van criminaliteitscijfers, o.a. bij het bestuderen van...

- verschillen tussen databronnen - verschillen tussen groepen - verschillen tussen perioden - verschillen tussen landen, gemeenten, regio's

Klassieke biologische theorieën gaan er van uit dat criminaliteit (mede) voorkomt uit biologische oorzaken. voorbeelden van dergelijke theorieën zijn...

- de theorie van atavisme en fysieke kenmerken (lombrose, ferri, garofalo) - de theorie van fysieke inferioriteit (hooton) - de theorie van somatotypes (sheldon)

Psycho-biologische theorieën gaan er van uit dat criminaliteit (mede) voortkomt uit biologische oorzaken. voorbeelden van dergelijke theorieën zijn...

- wilson's socio-biologische ideeën, waarbij crimineel gedrag verklaard wordt door biologische factoren zoals IQ, loodvergiftiging, gebruik van anti-depressiva, diëten en hoge en lage bloeddruk.

Gedrags-genetische theorieën gaan er van uit dat criminaliteit (mede) voortkomt uit biologische oorzaken. voorbeelden van dergelijke theorieën zijn...

- algemene theorieën over erfelijkheid van gedrag, waarbij een invloed van genen op gedrag verondersteld wordt. - epigenetische theorieën, waarbij een invloed van actieve/non-actieve genen op gedrag verondersteld wordt.

Neuro-criminologische theorieën gaan er van uit dat criminaliteit (mede) voortkomt uit biologische oorzaken. voorbeelden van dergelijke theorieën zijn...

- raine's neuro-criminologische theorie, waarbij crimineel gedrag verklaard wordt door lage fysiologische arousal in de hersenen. - buikhuizen's biologische theorie voor crimineel gedrag, waarbij crimineel gedrag verklaard wordt door minder volume en slechtere werking van de amygdala (emotiecentrum) en de prefrontale cortex (controle centrum) in de hersenen.

Theorieën over psychische stoornissen gaan er van uit dat criminaliteit (mede) voortkomt uit psychologische oorzaken. voorbeelden van dergelijke theorieën zijn...

- de theorie van de anti social personality disorder - de theorie van de attention deficit and hyperactivity disorder (ADHD)

Persoonlijkheidstheorieën gaan er van uit dat criminaliteit (mede) voortkomt uit psychologische oorzaken. voorbeelden van dergelijke theorieën zijn...

- het PEN-model (eyseneck) - het vijffactormodel ofwel the big five model (digman) - de zelfcontroletheorie (godfredtson en hirschi)

Psychologische leertheorieën gaan er van uit dat criminaliteit (mede) voortkomt uit psychologische oorzaken. voorbeeld van dergelijke theorieën zijn...

- de sociale leertheorie (bandura) - de differentiële associatie theorie (sutherland) - ontwikkelingspsychologische en opvoedingstheorieën (tremblay)

Neutralisatie theorieën gaan er van uit dat criminaliteit (mede) voorkomt uit psychologische oorzaken. voorbeelden van dergelijke theorieën zijn...

- de theorieën m.b.t. neutralisatie technieken (matza)

Klassieke filosofische theorieën gaan er van uit dat criminaliteit (mede) voortkomt uit een individuele (economische) keuze van personen. voorbeelden van dergelijke theorieën zijn...

- beccaria's ideeën over straffen: straffen dienen restrictief en proportioneel te worden toegepast. - bentham's ideeën over straffen: een straf moet bij het delict passen, niet bij de dader. en: een straf moet net zwaar genoeg zijn om daders te weerhouden een dergelijk delict (opnieuw) te plegen.

Rationele keuze theorieën gaan er van uit dat de criminaliteit (mede) voortkomt uit een individuele (economische) keuzen van personen. voorbeelden van dergelijke theorieën zijn...

De rationele keuze theorieën (gary becker), die uitgaan van beslisregels waarvoor geldt: - beslissingen worden genomen met een kosten-baten afweging: - het alternatief met grootste netto opbrengsten wordt gekozen - verwachte straf = verwachte pakkans * verwachte strafzwaarte

Afschrikkingstheoriën gaan er van uit dat criminaliteit (mede) voortkomt uit een individuele economische keuze van personen

Gedachte is dat zwaar (en zeker en snel) straffen personen afschrikt en zal leiden tot minder criminaliteit

Gelegenheidstheorieën gaan er van uit dat de criminaliteit (mede) voortkomt uit een individuele (economische) keuze van personen. voorbeelden van dergelijke theorieën zijn...

- de gelegenheidstheorie (cohen&felson; cornish&clark) - de theorie van de markt van misdaad en beveiliging (van dijk) - de routine activiteiten theorie (RAT) (cohen&felson), die nadruk legt op: aanwezigheid van motivated offenders; aanwezigheid van suitable targets; afwezigheid van capable guardians.

Anomie- en strain theorieën gaan er van uit dat gedrag (mede) afhankelijk is spanningen die de cultuur en de (economische) organisatie van de samenleving veroorzaken. voorbeelden zijn o.a...

- de sociale anomie theorie (durkheim) - de anomie theorie (merton) - de algemene strain theorie (agnew) - de theorie van de reactie van lagere klasse/ theorie van de delinquente subcultuur (cohen) - de subcultuur theorie/ differential opportunity theory (cloward en ohlin)

Sociale desorganisatie theorieën gaan er van uit dat gedrag (mede) afhankelijk is van de mate van samenhang in een samenleving waarin iemand leeft. voorbeelden zijn o.a....

- de sociale desorganisatie theorie (shaw & mckay) - broken windows theorie (wilson & kelling) - informele sociale controle theorie (elliot et al.) - social efficacy theory (sampson et al)

Sociale controle theorieën gaan er van uit dat individueel gedrag (mede) afhankelijk is van de mate en soort van iemands sociale bindingen. voorbeelden zijn o.a....

- de sociale bindingen theorie (hirschi) - levensloop theorieën (sapmson & laub; farrington)

Labeling theorieën gaan er van uit dat het grdrag (mede) afhankelijk is van de manier waarop de samenleving reageert op crimineel gedrag. voorbeelden zijn o.a....

- laberling/etiketteringstheorie (becker) - secundaire deviantie theorie (lemmert) let op: - primaire deviantie: het niet aan de regels voldoen - secundaire deviantie: personen niet aan regels voldoen krijgen stigma/label van sociale groep en gaan daardoor (nog meer) afwijkend gedrag vertonen.

Principes waarop de rechtsstaat is gebaseerd zijn o.a...

- grond- en vrijheidsrechten - uitgaan van rechtsregels - machtenscheiding - legaliteitsbeginsel let op het dilemma van de rechtsstaat: de afweging tussen rechtsbescherming van de burger en handhaving van de rechtsorde (incl. bestrijding criminaliteit)

Het uitgaan van rechtsregels is een belangrijk principe van een democratische rechtsstaat. doelen van rechtsregels zijn o.a....

- het bieden van rechtszekerheid - orde aanbrengen in samenleving - waarborgen onafhankelijke rechtspraak - conflicten vreedzaam oplossen (incl. voorkomen eigenrichting)

Machtenscheiding is een belangrijk principe van een democratische rechtsstaat. de staat wordt opgedeeld in organen die elkaars functioneren bewaken. de drie machten - trais politica - die daarbij worden onderscheiden zijn:

- wetgevende macht -uitvoerende macht - rechtelijke macht let op: er zijn spanningen tussen deze machten en de bijbehorende actoren

Het legaliteitsbeginsel is een belangrijk principe van een democratische rechtsstaat. de uitwerking van het legaliteitsbeginsel is in het strafrecht zichtbaar bij o.a....

- het strafbaarheids- of nulla poena beginsel - maximumstraffen - vormvoorschriften - ne bis in idem-regel - verjaring van delicten

Wat is een definitie van een beleid, een beleidstheorie en een beleidscyclus?

Definitie luidt: beleid is een probleem oplossen door het inzetten van bepaalde middelen in een bepaalde tijdsvolgorde een beleidstheorie maakt gebruik van - causale relaties: oorzaak-gevolg - finale relaties: middel-doel de beleidscyclus omvat een aantal fasen, o.a... - voorbereiden beleid - beslissen over beleid - uitvoeren beleid - evalueren beleid

Repressief criminaliteitsbeleid omvat o.a...

- preventief- en afschrikkingsbeleid - opsporingsbeleid - vervolgingsbeleid - gevangenisbeleid let op: er zijn verschillen in opvattingen tussen politieke partijen en groeperingen over wat gewenste beleidsmaatregelen zijn

Preventie criminaliteitsbeleid omvat diverse maatregelen, o.a...

- structurele maatregelen (bijv. bestrijden werkloosheid, armoede en verveling) - voorlichting over preventiemaatregelen - vergroten sociale controle - zorgen voor veilige omgeving let op: er zijn verschillen in opvattingen tussen politieke partijen en groeperingen over wat gewenste beleidsmaatregelen zijn.

De tweedimensionale typologie van preventiemaatregelen deelt maatregelen ter voorkoming van criminaliteit in naar combinaties van...

- het ontwikkelingsstadium van het probleem: primaire (universele) maatregelen, secundaire (selectieve) maatregelen en tertiaire (geïndiceerde) maatregelen - doelgroepen waarop de preventiemaatregel gericht is: daders, situaties en slachtoffers

Normatieve straftheorieën zijn o.a...

- theorie van vrije wil - sociale contract theorie - retributivisme (absolute theorie): straf als doen in zichzelf (vergelding) - utilitarisme (relatieve theorie): straf als middel tot sociaal doen (preventie) - verenigingstheorie: combinatie van retributivistische en utilitaristische starftheorieën let op het verschil tussen daad-strafrecht en dader-strafrecht

Doelen van straffen als reactie op criminaliteit zijn..

- vergelding - algemene preventie (normbevestiging, algemene afschrikking) - individuele preventie (onschadelijkmaking/incapacitatie, individuele afschrikking, resocialisatie/rehabilitatie

Ideeën over straffen in het huidige strafrecht zijn gebaseerd op...

- de klassieke school, die gaat uit van vrije wil en (klassieke) economische theorieën. dit zien we terug in nadruk op straffen, maar ook in het gelijkheidsbeginsel, strafbaarheidsbeginsel, onschuldpresumptie. - de moderne school, die gaat minder uit van vrije wil en economische theorieën, en benadrukt (ook) de invloed van bio-psychologische en sociologische factoren. dit zien we terug in voorkeur voor resocialisatie en rehabilitatie, en dus voor maatregelen (bijv. tbs) en alternatieve straffen.

Strafbaar in het strafrecht is...

- menselijk gedrag - gedrag dat valt onder een delictsomschrijving - gedrag dat wederrechtelijk is (dus niet bij noodweer of noodtoestand) - gedrag waarbij de dader schuldig is (dus niet bij ontoerekeningsvatbaarheid of psychische overmacht)

Hoofdstraffen in het strafrecht zijn o.a...

- geldboete - vrijheidsstraf (gevangenisstraf, hechtenis) - taakstraf let op: straffen kunnen voorwaardelijk en onvoorwaardelijk worden opgelegd.

Maatregelen in het strafrecht die opgelegd kunnen worden zijn o.a...

- tbs - ISD - plaatsing in psych. ziekenhuis - schadevergoeding - ontneming crimineel geld - onttrekking aan het verkeer bijzondere voorwaarden die opgelegd kunnen woorden zijn o.a - ontzegging rijbevoegdheid

Onderzoek naar effectiviteit van straffen...

- is ingewikkeld i.v.m. de selectiviteit bij het opleggen van straffen - kan het best gedaan worden met adequaat (quasi-)experimenteel onderzoek - heeft als belangrijke uitkomsten (met name waar het effecten van detentie betreft): - effecten zijn onduidelijk i.v.m. selectie effecten - er zijn meer aanwijzingen voor onbedoelde negatieve gevolgen dan voor bedoelde positieve gevolgen

Genoegdoening bieden is een belangrijk doel van slachtofferhulp. aan slachtoffers van criminaliteit kan genoegdoening geboden worden door o.a...

- adequaat en respectvol optreden politie en OM - schadevergoedingsmaatregel - slachtofferverklaring - spreekrecht in rechtszaal

Hulpverlenen is een belangrijk doel van slachtofferhulp. aan slachtoffers van criminaliteit kan hulp verleend worden door o.a...

- het schadefonds geweldsmisdrijven - opvang, bijv. blijf van mijn lijf huizen - bureaus voor slachtofferhulp

Het oplossen van conflicten is een belangrijk doel van slachtofferhulp. conflictoplossingsmogelijkheden waar slachtoffers bij betrokken zijn, zijn o.a...

- strafrechtelijke dading - mediation - herstelrecht

Herhaling van slachtofferschap voorkomen is een belangrijk doel van slachtofferhulp. preventiemogelijkheden om herhaald slachtofferschap te voorkomen zijn o.a....

- fysieke maatregelen nemen, bij. inbraakbeveiliging en betere auto- en fietsbeveiliging - sociale maatregelen nemen, bijv. voorlichting over risico's en buurtpreventie

Drie kringen van slachtoffers die vaak worden onderscheiden zijn..

- primaire slachtoffers: personen die rechtstreeks schade hebben ondervonden - secundaire slachtoffers: personen die met gevolgen zijn geconfornteerd - tertiaire slachtoffers: personen in omgeving en samenleving

Kenmerken die niet risico op slachtofferschap vergroten zijn o.a...

- bepaalde demografische kenmerken, bij. man en jongvolwassen - lagere sociale positie, bijv. laag inkomen, wonen in arme buurt - leefstijl, bijv. veel uitgaan, dader van crimineel gedrag - eerdere slachtofferervaringen - gebrek aan preventiemaatregelen - gebrekkige sociale bindingen

Theorieën die (verschillen in kansen op) slachtofferschap verklaren zijn o.a...

- theorieën die slachtoffers als daders zien (victim precipitation) - zelfcontrole theorieën - gelegendheids- en routine activiteiten theorieën - sociologische theorieën die structurele factoren benadrukken

Gevolgen van slachtofferschap zijn o.a...

- materiele schade: schade, medische kosten, productiviteitsverlies - immateriële schade: leed, onveiligheidsgevoelens, ptss, vermijdingsgedrag - schade voor samenleving: morele verontwaardiging, bedreiging rechtsorde en rechtstaat

Wat is neerwaarse vergelijking?

De aantrekkelijkheid van criminele horrorverhalen berust op het aangename gevoel dat men er zelf beter aan toe is dan het slachtoffer.

Hoezo vervult de criminaliteit een positieve sociale functie door het oproepen van negatieve emoties?

Door hun gevoelens van morele verontwaardiging met elkaar te delen, bevestigen de leden van de gemeenschap elkaar in hun normbesef en wordt iedereen er weer scherp van bewust waar de normatieve grenzen liggen.

Wat is de definitie van criminologie?

De wetenschap die zich bezighoudt met de bestudering van de aard en achtergronden van menselijke gedragingen die door de wetgever strafbaar zijn gesteld en van de wijze waarop de overheid en de overige maatschappij daarop reageert.

Wat stelde de klassieke school?

- De klassieke school kwam op tijdens de verlichting en stelde dat criminaliteit een overtreding was van het maatschappelijk contract en zit zou alleen in mate van de inbreuk moeten worden gestraft (proportionaliteitsbeginsel). - Wreed en overmatig straffen was in strijd met het utilitaristische principe - Strafzekerheid was belangrijk maar de stroef moest wel op maat zijn (gelijkheidsbeginsel), op basis van duidelijke wetten opgelegd (legaliteitsbeginsel) en niet willekeurig. - Beccaria

Wat stelde de positivistische school?

- Denken over misdaad en straf werd sterk beïnvloed door de natuurwetenschap. - Deterministisch denkbeeld: vrijheid van handelen van de mens wordt sterk beperkt door mogelijkheden en omstandigheden, factoren waar de mens geen invloed op heeft. - Empirisch ideaal: werkelijkheid valt door wetenschappelijk onderzoek waar te nemen en te verklaren.

Wat stelde de Italiaanse antropologieschool?

- Sterk beïnvloed door de medische wetenschap. - Systematische observatie om medische factoren te vinden die criminaliteit veroorzaken. - Lombroso: mens is biologisch gedetermineerd om delicten te plegen (op uiterlijkheden) en atavisme. - Atavisme: het feit dat de criminele mens berust op een terugval in het evolutieproces (crimineel = niet volledig geëvalueerd)

Wat stelt de Franse milieuschool?

- Zocht verbanden tussen menselijk gedrag en kenmerken in de samenleving. - Sociale determinisme: het is de sociale omgeving die iemand tot criminaliteit brengt. - Beleefde eind vorige eeuw een renaissance.

Wat stelt de sociologische criminologie?

- Zochten oorzaken van criminaliteit in zowel biologische als sociologische factoren.

Wat was de nieuwe richting/ kritische criminologie?

- Sleutelwoorden: machtsongelijkheid; labeling; stigmatisering van delinquenten en secundaire deviantie. - Resocialisatiegedachte

Wat is de situationele criminologie?

De gedachten van de Franse milieuschool kwam eind vorige eeuw terug. Ze zijn te herkennen in het beleid om voor het plegen van criminaliteit aantrekkelijke gelegenheden binnen publieke ruimtes anders in te richten, te stelen objecten beter te beveiligen en fraudegevoelige procedures weg te nemen.

Wat is de beschrijvende criminologie/criminografie?

- Bestudeerd de statistische verdeling van criminaliteit in de tijd en ruimte. - Omvang, aard spreiding en ontwikkeling van de criminaliteit. - Cijfermatige informatie over de praktijd van het strafrechtelijke systeem.

Wat is de etiologie?

- Houdt zich bezig met onderzoek naar oorzaken van crimineel gedrag/ criminaliteit. - Twee hoofdstromingen: biologische en psychologische criminologie; en de economische en sociologische criminologie. - Gelegen in de persoon van de dader en/of zijn maatschappelijk achtergrond en situatie.

Wat is penologie (reacties op criminaliteit)?

- Informele reacties: van slachtoffers of omstanders. - Formele reacties: van politie en justitie. - Studie van de effectiviteit van gerechtelijke straffen en maatregelen.

Wat is criminaliteitspreventie?

- De praktijk en uitwerking van maatregelen ter voorkoming van misdrijven buiten de strafrechtspleging. - Onderzoeken van effectiviteit van verschillende vormen van preventie.

Wat is victimologie?

- Kenmerken van slachtoffers, de gevolgen van misdrijven voor slachtoffers en de praktijk en uitwerking van slachtofferrechten en slachtofferhulp wordt onderzocht.

Wat is niet-commune criminaliteit?

Houdt zich bezig met kenmerken en bestrijding van internationale misdrijven, terrorisme, georganiseerde criminaliteit en witteboordencriminaliteit.

Wat zijn politiecijfers?

Gedetailleerde gegevens die door de politie worden geregistreerd over alle ter kennis van de politie gekomen misdrijven en overtredingen. Er is een onderscheid tussen haalwerk (afhankelijk van opsporingsbereidhied) en brengwerk (afhankelijk van aangiftebereidheid).

Wat is het dark number?

Het verschil tussen het aantal misdrijven waar de politie kennis van heeft genomen en het werkelijke aantal misdrijven.

Wat is het verschil tussen cybercrime in enge- en -in brede zin?

- In enge zin: omvat delicten waarbij ICT zowel het instrument als het doelwit is van de criminaliteit. - In brede zin: omvat delicten waarbij ICT wel onderdeel uitmaakt van de modus operandi, maar niet het doelwit is.

Wat zijn problemen die komen kijken bij het vergelijken van criminaliteit in verschillende landen?

- Wettelijke definities zijn niet uniform; - aangiftebereidheid verschilt; - registratiebereidheid verschilt;

Wat moet er worden gedaan om een beter zich te krijgen in de aard en omvang van de criminaliteit die verborgen is gebleven?

- meten en schatten van werkelijke omvang van criminaliteit (directe observatie en enquêtemethode) - welk deel van de criminaliteit wordt door de politie geregistreerd? - zijn er betreft sociaal milieu, geslacht, intelligentie, persoonlijkheidskenmerken verschillen tussen betrapte en niet-betrapte daders?