| Wat is dit? | - het zijn verruca seborrhoïca/ouderdomswratten
- kenmerken zijn pseudocysten en hoornparels/pluggen
- twee morfologische varianten: stuccokeratosen en de dermatosis papulosa nigra
- eerst is er een gele of geelbruine hyperpigmentatie > geleidelijke ronde/ovaalachtige papels en plaques die boven de huid liggen, donker zijn van kleur, soms zwart (kunnen soms gesteeld zijn)
- voorkeur romp en temporaal
- vaak familiar, vaak multipel
- behandelbaar met vloeibare stikstof, curretage met de scherpe lepel of een shave-excisie
- dermatosis papulosa nigra kan beter met elektrochirurgie behandeld worden, maar er is altijd risico op postinflammatoire hypo/hyperpigmentie |
| Wat is het verschil tussen cysten en pseudocysten | - cyste is een afgesloten holte met een eigen epitheelwand, die gevuld is met vocht en allen aangemaakt door deze epitheelwand
- pseudo-cysten zijn begrensd door bindweefselkapsel |
| Wat is een trichlemmale cyste? | - ontstaan uit het tricholemma van de buitenste haarwortelschede in tegenstelling tot normale cysten die uit verhoornd epitheel of klierepitheel ontstaat
- 90% van de gevallen zijn gelokaliseerd op het behaarde hoofd van patiënten van middelbare leeftijd en kunnen solitair zijn, maar komen vaak multipel voor
- klinisch niet te onderscheiden van epidermale cysten
- chirurgisch verwijderen
- meerlagig plaveiselepitheel |
| Wat is een andere benaming voor epidermale cyste? | - atheroomcyste
- talgkliercyste
- epidermoïdcyste |
| Wat is dit? | - kerato-acanthoom
- snel groeiende benigne tumor van de huid, die ontstaat uit keratinocyten van de haarfollikel
- treft vooral blanke mannen van middelbare leeftijd en is vaak gelokaliseerd op de aan zonlicht blootgestelde delen van de huid
- kenmerkend is de centrale kater die gevuld is met keratine en die afgedekt kan zijn met crusta
- groeit in 6-8 weken en kan spontaan verdwijnen, kan littekens veroorzaken en is solitair
- bepaalde medicatie kan leiden tot het snel ontstaan van kwaadaardige tumoren
- therapie: afweging weghalen
- toont histologische overeenkomsten met het plaveiscelcarcinoom |
| Wat is dit? | - chondrodermatitis nodularis helicis
- een pijnlijke ontstekingsproces van de oorschelp, dat vooral bij oudere mannen voorkomt
- stevige huidkleurige/iets rode papels of noduli van 2-6 mm groot met centrale schilfer of crusta, waaronder ulceratie verborgen kan gaan
- rondom is vaak inflammatoir erytheem
- minder vaak bij vrouwen
- predisponerende factoren zijn beschadigd door de zon, blootstelling aan koude, trauma en vooral slechte doorbloeding van de oorschelp
- DD: plaveiselcelcarcinoom, basaalcelcarcinoom, actinische keratose
- meestal chirurgische verwijdering, soms cryotherapie |
| Beschrijf het klinisch beeld van de junction naevus | - grensvlaknaevus
- ophoping van de naevuscellen in de basale laag van de opperhuid |
| Wat is dit? | - fibroma molle/pendulans
- huidskleurige of lichtbruine week aanvoelende uitstulpingen van de huid waarbij een tumortje vastzit, lijkt op waterpokken
- met de leeftijd toenemende mensen
- vaak in de hals, oksels, op de oogleden, onder de mammae en in de liezen
- fibroma pendulum is groter, week, niet afgeplat gesteeld fibroom
- elektrocauter afbranden of met een schaartje afknippen |
| Wat is een andere benaming voor een zwart gepigmenteerde verruca seborrhoïca? | - melano-acanthoma |
| Wat zijn endogene factoren van veroudering van de huid? | - biologische klok
- natuurlijke veroudering |
| Wat zijn exogene factoren van veroudering van de huid? | - lifestyle |
| Hoe zien de endogene veroudering van epidermis eruit? | - egaal, bleek, minder elastisch, fijne rimpels
- cellen gaan in vorm en grootte verschillen
- aantal Langerhanscellen neemt af
- aantal eccriene en apocriene zweetklieren dalen
- aantal talgklieren en productie neemt of > minder androgenen > minder acne
- droge huid (+exogene factoren: asteatotisch eczeem)
- retelijsten vervlakken
- aantal melanocyten dalen maar activiteit gaat omhoog > lentigines senilis |
| Hoe ziet de endogene veroudering van de dermis eruit? | - progressieve atrofie > dunner en elasticiteit daalt daalt > slapper
- elastine neemt af door cross-linking tussen elastine vezels daardoor minder fijne/dikkere vezels
- huid kan in plooien gaan hangen
- collageen minder en uitgerafeld
- collageenvezels worden stugger door cross-linking
- grondsubstantie lichte afname, houdt minder vocht vast > rimpels en wallen
- cellen in dermis minder en weinig actief
- bloedvaten afname, brozer, kwaliteit doorbloeding weefsels neemt af |
| wat gebeurt er met de subcutis door veroudering? | - onderhuids vetverdeling verandert
- variërend verlies van subcutaan vet |
| Wat gebeurt er met de adnexen door veroudering? | haren worden grijs:
- minder melanocyten in haarfollikel
aantal haren neemt af:
- alopecia androgenetica
nagelgroeisnelheid daalt:
- nagels dikker
- extreem: onychogryphosis |
| Welke aangroeisels ontstaan er door endogene factoren bij de ouder wordende huid? | - angioma senilis (kersangioom)
- verruca seborrhoïca/verruca senilis = basale cel papilloom
- fibroma pendulans/fibroma molle
- talgklierhyperplasie |
| Wat zijn vlekjes van Fordyce (ectopische talgklieren) | - multipele 1-2 mm grote witgele papeltjes
- gelokaliseerd op de lippen, het wangslijmvlies, de labia minora, de penisschacht en het preputium
- talgkliertjes die niet uitmonden in een haarfollikel en ze komen vaak voor
- 70-85% van de volwassenpopulatie heeft ze
- de laesies komen vaak opzetten in de puberteit, zijn asymptomatisch en behoeven geen therapie |
| Wat is seniele talgklierhyperplasie? | - follikel opening met daaromheen beetje kwabachtige, vergrootte talgklieren
- gelige papels, soms wat teleangiëctasieën
- gelokaliseerd op het centrale deel van het gezicht van of het voorhoofd van oudere mensen
- huid vertoond vaak ook tekenen van dermatoheliosis
- het kan lijken op een basaalcelcarcinoom
- therapie: elektrocauter of cryotherapie |
| Wat is een Syringoom | - benigne tumoren uitgaande van zweetklierbuizen
- vaker bij vrouwen en begint in de puberteit en op volwassen leeftijd kunnen nieuwe laesies bijkomen
- huidkleurige/gele 1-5 mm grote, bolvormige/afgeplatte dermale papel
- meestal multipele laesies, die symmetrisch over het gezicht verdeeld zijn en vooral onder de ogen
- minder vaak op de borst, hals, oksels, buik, vulva en penis
- DD: tricho-epitheliomen, xanthelasmata en milia
- behandeling: trichloorazijnzuuroplossing, cryotherapie, elektrocauter
- voorkeur ablatieve CO2laser |
| Wat is dit? | - dermatofibroom
- goedaardige woekering van op histiocyten gelijkende bindweefselcellen die stevig aanvoelen
- plekjes op onderbenen ook wel op armen
- vaker bij vrouwen dan bij mannen
- variëren in kleur, stabiel qua grootte
- randje om de fibroom is anders/meer gepigmenteerd als het fibroom zelf
- huid samenknijpen, dan zakt de dermatofibroom naar beneden, dimple sign
- kan ontstaan door trauma zoals het prikken van een insect en ze zijn uitsnijbaar maar dan krijg je wel een litteken |
| Wat is dit? | - stuccokeratosen
- multipele kleine witgele hyperkeratotische papeltjes
- vooral rond de enkels, onderbenen en onderarmen
- enkele mm groot
- oorzaak onbekend
- ontstaat rond 45e/50e levensjaar
- eigenlijk kleine seborhoïsche wratten
- therapie: vaak niet nodig, curretage, elektrocoagulatie, cryotherapie, CO2 laser, punchbiopt |
| Wat is dit? | - dermatosis papulosa nigra
- kleine zwart/bruine papeltjes bij mensen met een donkere huidskleur
- verwant aan stuccokeratosen en verruca seborrhoïca
- vaak in het gezicht en hals
- therapie: coagulatie, laser maar pas op voor hyper/hypopigmentatie |
| Wat is dit? | - benigne lichenoïde keratose
- kan alleen pathologisch via een biopt vastgesteld worden
- klinisch niet te beschrijven
- therapie: cryotherapie, elektrocoagulatie, curretage, wegsnijden |
| Wat is dit? | - large cell acanthoma
- variant lentigo solaris met als kenmerk dat de keratinocyten 2 keer zo groot zijn
- DD: lentigo solaris, actinische keratose |
| Wat is dit? | - keloïd
- littekenhypertrofie
- ontstaat soms spontaan, vaak na trauma
- komt vaak voor bij de donkere huid
- genetisch bepaald
- Therapie: wegsnijden geeft kans op terugkomen, cryotherapie, inspuiten met een speciale vorm van corticosteroïden, laser, |
| Wat is dit? | - lipoom
- subcutane lokale ophoping van vet in een cluster van vetcellen
- therapie: excisie |
| Wat is dit? | - neurofibroom
- erfelijk
- uitgaande van de zenuwkapsels
- therapie: excisie |
| Wat is dit? | - mastocytoom
- ophoping mestcellen op een plek
- zeldzaam
- komt vooral bij kinderen onder de zes maanden voor
- therapie: gaat vanzelf weg of excisie |
| Wat zijn dit? | - leiomyomen
- uitgaande van de bloevaten: solitair (vasculair leiomyoom)
- uitgaande van haarspiertjes: multiple (piloleioymyomen)
- zeer pijnlijk
- soms relatie met baarmoedermyomen en niermyomen
- therapie: excisie of speciale crèmes |
| Wat zijn dit? | - xanthomen
- gele, geelbruine of oranje afwijking
- ophoping van vet in de dermis
- therapie: cholesterolverlagers, excisie |
| Welke soorten cysten met meerlagig plaveiselepitheel zijn er? | - epidermale cyste
- milia
- trichilemmale cyste
- vellushaarcyste
- steatocystoma
- dermale cyste
- sinus pilonidalis |
| Wat is een epidermale cyste? | - meerlagig epitheel cyste
- wand bestaat uit epidermis
- komt voor bij acne
- belangrijkste component van de inhoud is keratine, talg, pus en bacteriënt
- heeft onaangename geur
- is klinisch niet te onderscheiden van een trichilemmale cyste
- komt het meest voor in het gelaat, behaarde hoofd, nek en romp, nooit de handen- of voetzolen
- therapie: excisie |
| Wat is een steatocystoma multiplex? | - meerlagig epitheel cyste
- zeldzame aandoening aan haartalgkliercomplex waarbij er talloze cyste over het gehele lichaam ontstaan
- cysten gaan uit van talgklieren die geen verbinding met de haarfollikels hebben gemaakt
- ontstaat meestal rond 25e jaar
- voorkeurs lokalisaties: borst, nek, armen, oksels, liezen, achter de oren en soms op het voorhoofd
- therapie: excisie |
| Wat is dit? | - milia/gerstekorrel
- meerlagig epitheel cyste
- subepidermale cyste gevuld met keratine
- therapie: verwijderen door arts, schoonheidsspecialiste of huidtherapeut, coagulatie, cryotherapie, tretinoïne, zuren, laser |
| Welke soorten cysten met een eenlagig plaveiselepitheel wand zijn er? | - hydrocystoom (eccrien, apocrien)
- bronchogene cyste
- thyroglossal duct cyste
- cutaneus ciliated cyste
- mediane raphe cyste |
| Wat is een hydrocystoom? | - eenlagig plaveiselepitheel cyste
- zeldzame adnextumor uitgaande van de zweetklieren
- 1-3cm blauw, huidkleurige, paarsroze of soms doorschijnende noduli
- therapie: excisie |
| Welke cyste zijn er zonder epitheel wand? | - mucocele
- digital mucous cyst (myxoide cyste)
- ganglion
- pseudocyste van het oor |
| Wat is dit? | - mucocele
- speekselkliercyste
- cyste zonder epitheelwand (pseudocyste)
- therapie: excisie |
| Wat is dit? | - myxoide cyste (digital mucous cyst)
- cyste zonder epitheelwand
- huidkleurig of glanzend doorschemerend solitair tumortje op de dorsale zijde van de vinger en soms teen
- therapie: cyste kan spontaan verdwijnen, excisie |
| Wat is dit? | - ganglion
- cyste zonder epitheelwand
- cyste met geleiachtige vulling, uitgaande van gewrichtskapsels, peesscheden of osteofibreuze tunnels
- vooral in de pols en ontstaat door overbelasting
- therapie: rusten, leegspuiten, soms excisie |
| Welke benigne vaattumoren zijn er? | - hemangiomen
- angioma senile
- venous lake
- granuloma teleangiectaticum
- angiokeratoom |
| Wat is dit? | - hemangioom
- 1 op de 10 kinderen
- kort na geboorte
- groeit snel in korte tijd
- verdwijnt uit zichzelf duurt aantal jaar
- ingrijpen wanneer het op een vitaal belang zit |
| Wat is dit? | - granuloma teleangiectaticum
- ronde bolvormige glanzende uitstulpende tumor die soms kan bloeden
- voorkeurs lokalisaties: hoofd, hals, de extremiteiten, vingers, tenen bovenlichaam
- groeit snel
- therapie: spontane verdwijning, curettage, elektrocoagulatie, cryotherapie |
| Wat is dit? | - venous lake
- bloed gevulde holte op de lip, oorranden en soms elders in het gelaat
- therapie: elektrocoagulatie, excisie, cryotherapie, laser |
| Wat is dit? | - angiokeratoma
- capillaire malformatie met secundaire papillomatosis, acanthosis en hyperkeratosis van de overliggende dermis
- solitair of multiple gegroepeerde kleine paarsrode noduli, papels of plaques
- therapie: elektrocoagulatie, cryotherapie, laser |
| Welke adnextumoren zijn er? | haarfollikels:
- trichoepithelioom
- pilomatricoom
talgklieren:
- talgklierhyperplasie
- vlekjes van Fordyce
zweetklieren:
- syringomen |
| Wat zijn trichoepitheliomen? | - benigne tumor uitgaande van de haarfollikel
- solitair: lijkt op BCC, huidkleurige solitaire papels met voorkeur voor de neus, onderlip en kaken
- multiple: centraal in het gelaat, kleinere papels
- klinisch beeld: symmetrisch in het gelaat, kleine huidkleurige, gelige, glanzende papels
- therapie: excisie, elektrocoagulatie, cryotherapie, dermabrasie, laser |
| Wat zijn pilomatricomen? | - solitair benigne nodus, meestal bij jonge kinderen, uitgaande van de haarfollikel
- 1-3 cm, huidkleurig, soms wat paars, soms schemert gelig materiaal door
- kan overal voorkomen, vooral nek, schouders en bovenarmen
- diagnose via biopt
- therapie: excisie |
