| De Verlichting kunnen samenvatten in een notendop | Ca. 1700-1800
- Humanisme
- stedelijkheid, de burgelijke cultuur, de industrialisatie
- rationalisme
- empirisme
- Encyclopedieën (Diderot en D’Alambert)
- de mens ‘verlichten’, bevrijden uit zijn onmondigheid
- Kant: ‘durf denken!’
- Centraal metafoor ‘licht’ |
| Weten hoe in de Verlichting het nastreven van objectieve, wetenschappelijke kennis centraal kwam te staan en hoe dat onze kijk op de wereld en de ruimte rondom ons veranderde | - Filosofie: Descartes (rationalisme)
- Wiskunde Delambre Méchain
- encyclopediën Diderot en D'Alambert |
| Weten hoe er in de Verlichting nieuwe idealen nagestreefd werden op politiek vlak | - Kant: durf denken, mens onmodigheid tegen gaan
- Amerikaanse revolutie
- Franse revolutie
- absolute vorsten beïnvloed verlichtings idealen |
| Weten hoe er een vernieuwde aandacht voor de Oudheid ontstond, die een sterke invloed op de kunsten zou hebben | - ecole des beaus arts 1795 bepaald normen
- gebasseerd op imitatie kunstschatten zoals pompeii
- Pompeii ook inspo levenstijl decadentie
- Winckelmann kunsthistorici mee eens, klassieke kunst toppunt
- onststaan neoclassicisme |
| In enkele kunstwerken kunnen aantonen hoe de Romantiek ontstaat uit de Verlichting: enerzijds zet ze bepaalde tendensen voort, anderzijds zet ze zich juist af tegen de Verlichting. | - De dood van Marat 1793
- gestorven voor ideeën revolutie
- afkeer religie, lege achtergrond geen engeltjes...
- De Dood van Chatterton 1856
- kunstenaar als miskend genie
- niet langer consensus in maatschappij, maar standpunt eenling
- kunstenaars vraag voor wie wat moet kunst dienen
- bevrijding in de dood typisch romantisch
- beide nieuwe relatie kunst maatschappij
- geen ideale held, hedendaags personage
- niet meer in dienst kerk en adel, zichzelf heruitvinden |
| Geef de algemene kenmerken van de Romantiek (als tegenbeweging van de Verlichting) | - nasleep revoluties
- industrialisatie
- reactie tegen onttovering
- fascinatie aan dat wat ontsnapt aan de rede |
| Wie is Immanuel Kant en welke stellingen neemt hij kort samengevat in in zijn essay ‘Wat is Verlichting?’ | - 18de eeuw
- “Durf denken”
- eigen verstand gebruiken, niet noodzakelijk naar autoriteiten luisteren
- bevrijden van de mens uit zijn onmondigheid
= verstand gebruiken zonder leiding van een ander
- essay = uitleg waarom hoe de mens onmondig is
- niet gebrek intelligentie maar moed |
| Wie is René Descartes? | - grondlegger van het 17e-eeuwse rationalisme
- ‘cartesiaanse twijfel’
- alles moet door de rede worden getoetst
- Wiskundige, vader van de analytische meetkunde
- ik denk dus ik ben |
| Wat verstaan we onder de ‘onttovering’ van de wereld? | - Steeds meer wetenschappelijke mysteries opgelost + verspreid over de wereld
--> stuk van de magie verloren
De magie wordt vervangen door wetenschappelijk experiment
BV Joseph Wright of Derby Experiment met een vogel in een vacuuümpomp |
| Bespreek hoe de Verlichting en de Romantiek samenhingen met politieke revolutie | Verlichting inspireerd revoluties
revoluties --> romantiek |
| Wie was Winckelmann en wat waren enkele van zijn standpunten over kunst? | -duits kunst historicus
- edele eenvoud en stille grootsheid
- omschrijving neoclassicistisch schoonheids ideaal
- gestilleerde en ingehouden emoties
- het 'klassieke"
- grondlegger classicisme door herwaardering griekse esthetica |
| Bespreek de inhoud van het gedicht ‘Ozymandias’ van Shelly en leg uit waarom het perfect past in de overgang van Verlichting naar Romantiek | - reiziger brengt verslag uit van resten uit oudheid die hij zag in woestijn
- Lege sokkel met opschrift dubbele betekenis
- verlichting: vertrouwen van mens om de wereld te bepalen
- romantiek stelt dit in vraag
- De overgang van Verlichting naar Romantiek ligt hem hier bij het sublieme, een zandstorm, storm, zeestorm… het gevaarlijke, angstaanjagende. |
| Ben in staat de overgang van Verlichting naar Romantiek te bespreken in de onderstaande werken van Ingres of Joseph Wright of Derby. | derby : vogel experiment
Ingres: Oedipus en Sfinx / De baadster van Valpinçon
- opvolger jean louis david, neoclassisme
- MAAR gekke thema's, maatschappelijke reflectie
- OF geen duidelijk verhaal at all
- MAAR lichamen kloppen nier meer 100% |
| Bespreek de typische thematiek en stijl van Degas of Manet | Manet:
- thematiek flaneur
- keken bekeken worden
- mag (niet) gezien worden
- hoofdzaak bijzaak
Degas:
- danseressen theater
- mag (niet) zien
- vergeten momenten
- hoofdzaak bijzaak |
| bespreek de invloed van het japonisme in dit schilderij | Handel open Japan dus:
- Nieuwe, asymmetrische composities
- Het informele en het momentane
- Afsnijdingen door kader
- Heldere kleurvlakken
- Geen illusie van diepte, dus ‘vlakke’ beelden
- Spel tussen achtergrond en voorgrond |
| typische thema’s van de impressionisten | de wereld van de bourgeoisie
de schone schijn
kijken en bekeken worden
het vluchtige moment
de gestolen blik ‘achter de scènes’
de blik van de flaneur |
| Wat is een flâneur? | iemand die moderne samenleving bekijkt, observeert vanuit superieure vrijblijvende positie
kent de stad als geen ander |
| Aan het begin van de powerpoint worden 7 tendensen richting impressionisme opgenoemd die je bij Manet en Degas kan onderscheiden. Ben in staat elk van die tendensen te herkennen en te bespreken in de te kennen afbeeldingen. | Hedendaagse onderwerpen ipv mythologische of historische taferelen
Geen duidelijke allegorie, symboliek of boodschap
Momentopnames
Snellere, schetsmatige techniek die penseelstroken toont
Aandacht voor lichteffecten
Open composities en nieuwe perspectieven
doeken gaan vaak over kijken en bekeken worden |
| Bespreek de School van Barbizon. | de natuur ‘en plein-air’ ontdekken
vanzelf anders schilderen:
- losser, snel
- aandacht voor licht- en kleurnuances van het moment
- vaak natte laag op natte laag.
natuur waardig onderwerp op zichzelf |
| De School van Barbizon werkt voor een deel voort op de (landschapsschilderkunst van) de Romantiek. Leg uit, en licht ook de verschillen toe. | bij romantiek natuur onderwerp dat verhaal verteld
barbizon natuur geen verhaal |
| In welke zin sluit de school van Barbizon aan op het Realisme? | Landschappen niet meer noodzakelijk groots, opzienbarend of subliem
- vergeten, wat banale hoekjes van de wereld afbeelden |
| Bespreek een tweetal vernieuwende dingen die Daubigny deed. | 1. in de natuur trekken
2. boot
3. werkende (geen archetype) boeren in landschappen |
| Van Gogh over Theodore Rousseau: wat bedoelt hij met “un coin de la nature vu à travers d’un temperament”? | simpel hoekje van natuur wordt waargenomen vanuit menselijk temperament of gevoel
- meer dan objectieve weergave natuur
- Soort van psychologische spiegels |
| Op de werken van Corot botsen we vaak op de achterkant van dingen, gebouwen, of wordt onze blik op iets spectaculairs vaak tegengehouden door iets minder spectaculair. Hoe past dat in de doelstellingen van de schilders van Barbizon? | banaal detail op voorgrond
vb De fontein van de Franse academie in Rome uit 1826
- minder gebruikte perspectieven opzoeken |
| Bespreek de opkomst van het Realisme | - kritiek op de wereldvreemdheid en het escapisme van de Romantiek
-Het Communistisch Manifest Karl Marx &Das Kapital Friedrich Engels
- meer aandacht alle klasse maatschappij
- niet-geïdealiseerde afbeelding van wereld/dagdagelijkse |
| Bespreek de betekenis van de term realisme | - de nauwkeurige, gedetailleerde, onopgesmukte weergave van de natuur of van het hedendaagse leven
- verwerpt fantasierijke idealisering
- ‘naturalisme’
- fotorealistisch |
| “Het spektakel van het elegante leven en de duizenden drijvende existenties die ronddwalen in het onderaardse van een grote stad, misdadigers en onderhouden meisjes, - La Gazette des Tribunaux en de Moniteur bewijzen ons dat we maar onze ogen moeten openen om onze eigen heroïek te kennen’ “ – Van wie is dit citaat, en welke evolutie in de schilderkunst weerspiegelt het? | Charles Baudelaire
- gedichten thematiseert vaak moderne stadsleven
- vooral de donkere en decadente kantjes
- trekken van donkere romantiek
- MAAR echte leven |
| Welke elementen werkten de opkomst van het realisme als kunststroming in de hand? | - Karl Marx en Friedrich Engels
- Opkomst positivisme en sociologie
- Opkomst darwinisme
- De opkomst van de fotografie
- Industriële revolutie,verstedelijking, massaproductie en ‘de sociale kwestie’:
uitbuiting van fabrieksarbeiders
Revolutiejaar 1848: opstanden europa
→ rechten voor bredere lagen van de bevolking |
| Hoe beïnvloedde de uitvinding van de fotografie de realistische schilders? | voordeel van fotografie
- objectief
ideaal als journalistiek middel
- vb harvest of death
foto =nog niet persee realisme
schilderstijl wat kan schilder dat foto niet kan |
| Het ‘aren lezen’ is eigenlijk een mooi denkbeeld dat de esthetiek van het realisme samenvat. Leg uit. | specifieke activiteit op velden door allerarmste
realisme ‘oogstte’ de onderwerpen die grote traditionele kunststromingen hadden laten liggen |
| Welke ideeën komen aan bod in ‘Emile, of over de opvoeding’ (1762) van de filosoof Jean-Jacques Rousseau, en in welke culturele stroming past dit boek? | zoektocht naar ideale opvoeding
stelt dat iedere mens van nature goed is
-in verbondenheid met natuur
cultuur corrumpeert
romantiek! powers of nature |
| Noem twee boeken van Johann Wolfgang von Goethe. Binnen welke kunststroming passen ze, en hoe? | Vb Het lijden van de jonge Werther (1774)
- eindigd in zelfmoord
- escapisme
Vb Faust (1772 tot aan zijn dood in 1832)
- wetenschapper die zijn ziel verkoopt aan duivel voor oneindige
kennis
- symbool voor drang naar rationaliteit, maar grijpt naar magische
krachten om aan deze drank te voldoen
romantisch kenmerk: teleurstelling industriële revolutie, onttoverde
ruimte |
| Bespreek de tegengestelde standpunten die vertegenwoordigd werden door Ingres en Delacroix. | Kleur vs lijn, chaos vs orde
ingres: lijn werd geassocieerd met traditie (Poussinisten)
delaxrois: kleur werd geassocieerd met revolutionaire/rebelse overtuigingen (rubensisten) |
| Wat is het ‘sublieme’? | onregelmatige, grootse, onbevattelijke en angstaanjagende
vb Snow Storm - Steam-Boat off a Harbour’s Mouth 1842 William Turner
-midden in de actie |
| Wie was Victor Hugo? (in 1 à 2 zinnen) Bespreek zijn tekeningen qua omgang met materiaal. Wat was daar vernieuwend aan, en hoe past dat binnen de Romantiek? | Schrijver, na dood dochter tekeningen
- vervreemdende tekeningen tonen sombere stemming
- gekauwde koffie en kapotte pennen
- toeval speelt grote rol, net zoals de verbeelding
stijl draagt bij aan betekenis: oncontroleerbaar
- later inspo dadaisme surrealisme |
| “I did not paint it to be understood, but I wished to show what such a scene was like; I got the sailors to lash me to the mast to observe it; I was lashed for four hours, and I did not expect to escape, but I felt bound to record it if I did.” Hoe past deze anekdote (over William Turner) in de geest van de Romantiek? | bezielde kracht van de natuur tonen
→ vastketenen aan de mast van de boot (beweert hij)
om het sublieme niet te tonen met een afstandelijke blik, maar midden in de chaos en de emotie van het moment
Het sublieme gedachtengoed
expressieve, heftige schilderstijl
typisch aan de Romantiek. |
| Waarom is de schipbreuk bij uitstek een thema dat past bij de Romantiek? | veelvoorkomend beeld van het ‘sublieme’ (onbevattelijke, angstaanjagende realiteit van de storm)
bv Snow Storm - Steam-Boat off a Harbour’s Mouth 1842 William Turner
- midden in de actie
schip is belangrijk beeld over controle en loslaten
natuur heeft gewonnen van cultuur |
| Bespreek de evolutie van landschapskunst in de 19e E in Groot-Brittanië. | voor romantiek meer historische schilderkunst
eerst: serene, rustige landschappen met realistische kleuren en duidelijke onderwerpen
dan: Turner
- ook industriële landschappen |
| Bespreek de houding van Turner ten opzichte van de vooruitgang in wetenschap, techniek en industrie. Verwijs daarbij naar zijn werk. | bevriend met wetenschappers
bv Bell Rock Lighthouse uit 1819
- toont natuur en wetenschap als twee even sterke, sublieme krachten
die aan elkaar gewaagd zijn
bv Rain, Steam and Speed: The Great Western Railway |
| Geef twee voorbeelden van hoe de wetenschap Turner’s schilderkunst veranderde. | bevriend wetenschappers
ontdekkingen zon
niet langer gezien als een concept of een symbool, maar als materiele
entiteit |
| Bespreek de veranderde houding ten opzichte van waanzin in de 19e E (en verwijs daarbij naar concrete voorbeelden in de kunst). | Verlichtingsdenken = meer gepleit voor een menselijke, empathische behandeling van mensen met mentale problemen
- niet meer eigen gebrek maar weerspiegeling van wat er fout gaat in maatschappij.
- goya eigen mentale proberen
- bv Binnenplaats met krankzinnigen 1794
- Romantische idee van het waanzinnige genie |
| Verschillende besproken kunstenaars en kunstwerken proberen in één schilderij zowel de materiële werkelijkheid als een geestelijk ideaal weer te geven. Bespreek één voorbeeld van hoe een kunstenaar dit probleem oplost. | Jacob worstelt met de engel Delacroix 1854-1861
links: bovennatuurlijke gevecht met de engel
rechts: kudde van Jacob die voorbij trekt
de realiteit
gescheiden door boom |
| Geef een voorbeeld van een 20e-eeuwse kunstenaar die door Delacroix of Goya beïnvloed wordt, en zeg waar die beinvloeding uit blijkt. | Gaugain |
| Wat zijn Goya’s ‘Capriccio’s’? | reeks etsen die hekserij, satire over liefde, politiek, etc. bevatte
vb De slaap van de rede brengt monsters voort uit 1797
dwaasheid, ondeugden en bijgeloof van de adel, de clerus en het volk. |
| Wat zijn Goya’s ‘Rampen van de oorlog’? | reeks van 81 etsen die de inval van het Napoleontisch leger in Spanje tonen. |
| Wat zijn Goya’s ‘zwarte Schilderijen? | depressies
baseert op verhalen uit mythen en folklore
Saturnus |
