| Wat is een theoretische benadering? En welke vier sociologische benaderingen worden behandeld? | een sociologische benadering kan worden omschreven als een fundamenteel beeld van de samenleving dat als richtsnoer dient voor theorie en onderzoek.
1. structureel functionalisme;
2. conflictsociologie;
3. symbolisch interactionisme;
4. rationelekeuzebenadering |
| Wat is structureel functionalisme? En wat is het kritiek hierop? | Het structureel functionalisme hanteert een kader voor theorievorming waarin de samenleving als een complex systeem wordt gezien; een systeem waarin sprake is van onderlinge samenwerking tussen verschillende onderdelen en dat solidariteit en stabiliteit beoogd. Richt zich op de gevolgen van een sociaal patroon voor het functioneren van de totale samenleving.
Kritiek: deze benadering focust te veel op stabiliteit en eenheid en te weinig op conflicten. |
| Wat betekent het onderscheid van Merton tussen manifeste sociale functies en latente functies en wat is sociale disfunctie binnen het structureel functionalisme? | Merton maakte een onderscheid tussen manifeste sociale functies - de onderkende en beoogde gevolgen van een sociaal patroon - en latente functies - de niet-onderkende en niet-bedoelde gevolgen van een sociaal patroon.
Sociale disfunctie is een sociaal patroon dat het functioneren van de samenleving kan verstoren. |
| Wat is de conflictsociologie? | Een benadering met een denkkader waarin de samenleving wordt opgevat als een arena van ongelijkheid die conflicten en veranderingen veroorzaakt. Een sociaal patroon heeft voor de één positieve en voor de ander negatieve gevolgen. (Karl Marx)
- Sekseconflictbenadering: richt zich op ongelijkheid en conflicten tussen mannen en vrouwen (nauw verbonden met feminisme).
- Rassenconflictbenadering: richt zich op de ongelijkheid en conflicten tussen mensen met verschillende raciale en etnische achtergrond. |
| Wat is kritiek op de conflictsociologie? | - Dat er nauwelijks oog is voor de mogelijkheid dat gemeenschappelijke waarden en wederzijdse afhankelijkheid voor eenheid tussen de leden van een samenleving kunnen zorgen.
- Dat naarmate een conflictbenadering sterker bepaalde politieke doelen nastreeft, ze eerder een gebrek aan wetenschappelijke objectiviteit vertoont. |
| Wat is het symbolisch interactionisme? En wat is kritiek hierop? | Het oriënteert zich op microniveau: een nauwkeurige en gedetailleerde beschrijving geven van de sociale interacties in concrete situaties.
Het wordt gekenmerkt door een denkkader waarin de samenleving wordt opgevat als het resultaat van de interacties tussen individuen. (Max Weber)
Kritiek: dat we door het accent op het unieke in elke sociale situatie de invloed van culturele en andere factoren over het hoofd zien. |
| Wat houdt de rationelekeuzebenadering in? | Heeft als uitgangspunt dat alle sociale handelingen kunnen worden teruggevoerd op de rationele keuze van individuen over wat het beste voor ze is. Onze interacties worden geleid door onze verwachtingen of we er beter of slechter van zullen worden (micro en macroniveau). |
| Wat is kritiek op de rationelekeuzebenadering? | - Het ziet geld als het centrale ruilmiddel
- Het kan als tautologisch worden gezien
- Het gaat voorbij aan het gegeven dat sociale ruilrelaties tussen individuen vaak het gevolg zijn van de sociale orde waarbinnen men leeft, i.p.v. dat die orde verklaard wordt.
- Gedrag is achteraf rationeel te verklaren, maar minder goed te voorspellen. |
| Welke drie sociologische onderzoeksbenaderingen worden besproken? | 1. Positivistische sociologie;
2. Interpretatieve sociologie;
3. Kritische sociologie. |
| Wat is de positivistische sociologie? | Deze methode is een logisch systeem dat kennis baseert op directe, systematische observaties. Het wordt gedefinieerd als het op systematische observaties van het sociale gedrag gebaseerde onderzoek van de samenleving. (Wordt ook wel empirische sociologie genoemd.) |
| Wat wordt er verstaan onder 'begrippen', 'variabelen' en 'metingen' binnen de positivistische sociologie? | begrippen: mentale constructies die een deel van de wereld in vereenvoudigde vorm weergeven, wordt gebruikt om bepaalde aspecten te benoemen of in bepaalde categorieën in te delen.
Variabele: een concept waarvan de waarde van geval tot geval veranderen.
meten: een procedure waarmee de waarde van een variabele in een specifiek geval wordt bepaald. |
| Wat zijn de drie voorwaarden voor causaliteit? | 1. de variabelen moeten met elkaar correleren;
2. de onafhankelijke variabele moet aan de afhankelijke in tijd voorafgaan;
3. het moet duidelijk zijn dat we geen derde variabele over het hoofd hebben gezien. |
| Wat is interpretatieve sociologie? | Deze benadering richt zich in haar onderzoek van de samenleving op de betekenissen die mensen aan hun sociale werkelijkheid toekennen (Max Weber). Verstehen of begrijpen is het belangrijkste instrument van de interpretatieve sociologie. |
| In welke vier opzichten verschilt de interpretatieve sociologie (is) van de positivistische sociologie (ps)? | 1. de ps richt zich op wat mensen doen, terwijl de is zich meer richt op de betekenissen die mensen aan hun handelingen toeschrijven;
2. de ps gaat ervanuit dat er een objectieve werkelijkheid bestaat, de is gaat ervanuit dat de werkelijkheid door mensen zelf geconstrueerd wordt;
3. de ps geeft de voorkeur aan kwantitatieve data, de is geeft de voorkeur aan kwalitatieve data;
4. de ps maakt gebruik van het waarnemersperspectief (afstand bewaren en nauwkeurige metingen verrichten), de is maakt gebruik van het deelnemersperspectief (contact hebben met mensen en kunnen inventariseren hoe die mensen hun bestaan inhoud en betekenis geven). |
| Wat is de kritische sociologie? | Deze benadering laat zich in haar onderzoek van de samenleving leiden door de noodzaak tot sociale verandering. Het stelt naast wetenschappelijke ook morele en politieke vragen. Het is niet louter de taak van de sociologie om de sociale werkelijkheid te onderzoeken, maar ook om deze te veranderen in een democratischer en sociaal rechtvaardiger samenleving. (Karl Marx) |
| Welke theoretische benadering staat in contact met welke onderzoeksbenadering? | positivistische benadering --> structureel functionalisme & rationelekeuzebenadering
interpretatieve benadering --> symbolisch interactionisme
kritische benadering --> conflictsociologie |
| Op welke vijf manieren kan sociologisch onderzoek door gender worden beïnvloed? | 1. Androcentrisme: vraagstuk wordt vanuit mannelijk perspectief benaderd (tegenovergestelde is gynocentrisme);
2. Overgeneraliseren: bijv. data verzamelen over mannen en conclusies trekken over vrouwen;
3. Genderblindheid: totaal geen aandacht voor de factor gender;
4. Meten met twee maten: verschillende normen gehanteerd voor vrouwen en mannen;
5. Interferentie: geslacht onderzoeker verstoort het onderzoek. |
| Wat zijn de vier stappen van een experiment? | 1. bepalen van onafhankelijke en afhankelijke variabele;
2. meten van beginwaarde van afhankelijke variabele;
3. blootstellen van afhankelijke variabele aan de invloed van onafhankelijke variabele;
4. opnieuw meten van waarde van afhankelijke variabele om eventuele verandering te observeren. |
| Wat is een enquête en wat is een interview? | Enquête is een onderzoeksmethode waarbij proefpersonen of respondenten reageren op een aantal uitspraken of vragen die hun in een vragenlijst of interview wordt voorgesteld. Een probleem is non-respons.
Bij een interview stelt een onderzoeker de respondenten persoonlijk een aantal vragen die veelal niet van een gestandaardiseerde vragenlijst afkomen. |
| Wat is participerende observatie? En wat zijn focusgroepen? | Participerende observatie of veldwerk is een onderzoeksmethode waarmee de onderzoekers het gedrag van mensen systematisch observeren, terwijl zij zich bij hen boegen in hun dagelijkse activiteiten.
Een focusgroep is een soort gestructureerde kruising tussen een interview en een discussie met een groep mensen van ruwweg vier tot tien personen. |
| Welke tien stappen zijn belangrijk bij het opzetten en uitvoeren van een sociologisch onderzoeksproject? | 1. Wat is je onderwerp?
2. Wat zijn anderen al te weten gekomen?
3. Wat zijn je vragen precies?
4. Wat heb je nodig om het onderzoek te verrichten?
5. Zijn er ethische aspecten verbonden aan het onderzoek?
6. Welke methode ga je gebruiken?
7. Hoe ga je de date registreren en opslaan?
8. Wat zeggen de data?
9. Wat zijn je conclusies?
10. Hoe kun je wat je te weten bent gekomen met anderen delen? |
