| Shkaqet e brendshme te cikleve te biznesit | Konsumi
Investimet e firmave
Aktiviteti i qeverise |
| PBB | Perfaqeson vleren e tregut te mallrave dhe sherbimeve perfundimtare brenda vendit, gjate nje viti te dhene |
| Treguesit ekonomike | PBB
inflacioni
papunesia |
| Llogaritja e dyfishte | Perfshirja e vleres se produkteve ne PBB si dhe vleres se firmes |
| Produkt perfundimtar | Produkte qe nuk perdoren si lende e pare por nxirren direkt ne treg |
| Produkt ndermjetes | Produkte te cilat sherbejne si lende e pare per nje produkt tjeter |
| PKB | Perfaqeson vleren e tregut te mallrave dhe sherbimeve perfundimtare qe prodhohen nga firmat e nje vendi, brenda ose jashte tij gjate nje viti te dhene |
| PBB nominale | Perfshin mallrat dhe sherbimet perfundimtare te matura me cmimet korrente |
| PBB reale | perfshin mallrat dhe sherbimet perfundimtare te matura me cmimet konstante |
| Zhvleresues i PBB | . |
| Mangesite e PBB | Produkte te prodhuara rishtaz
Ndryshimet e popullsise
Produkte qe prodhohen por nuk tregtohen
Mallra dhe sherbime te demshme |
| Metodat e matjes se PBB | Metoda e te ardhurave
Metoda e shpenzimeve |
| Metoda e te ardhurave | PBB llogaritet si shume e te ardhurave qe marrin zoteruesit e faktoreve te prodhimit |
| Metoda e shpenzimeve | PBB matet duke mbledhur shpenzimet e pergjithshme per mallra dhe sherbime perfundimtare te prodhuara brenda vendit |
| Forca punetore | Perfaqeson ate pjese te popullsise se nje vendi qe perbehet nga personna ne moshe per pune te cilet jane te afte te kerkojne pune |
| Norma e papunesise | u= numri i re papuneve/ forca punetore shumezim 100 |
| Papunesia friksionale | Papunesia e perkohshme dhe e pashmangshme qe lidhet me levizjet normale te forces punetore |
| Papunesia strukturore | Shkaktohet nga pershtatjet strukturore te ekonomise |
| Papunesia ciklike | Vjen prej uljes se prodhimit per shkak te uljes se kerkeses |
| Papunesia ne punezenie te plote | Papunesia= papunesia friksionale+ papunesia strukturore |
| Norma natyrore e papunesise | papunesia friksionale + papunesia strukturore / forca punetore
shumezim 100 |
| Inflacioni | Rritja e nivelit te pergjithshem te cmimeve |
| deflacion | Inflacion negativ, pra kur kemi renie cmimesh |
| Disinflacion | Inflacion ne renie |
| Inflacion i moderuar | Cmimet rriten ngadale dhe rritja nuk e tejkalon 20 %
Efektet :
Njerezit kane besim te paraja, i mbajne ne banke , nenshkruajne kontrata afatgjata |
| Inflacion galopant | 20% deri ne 1000%
Efektet :
Njerezit blejne pasuri te patundshme duke mos mbajtur para ne dore apo dhene hua me norma te ulta interesi |
| Hiperinfleksion | Me rritje mbi 1000% ne vit
Efektet :
Njerezit e perdorin parane me shpejtesi duke blere mallra
Shkaterrohet shperndarja e pasurise dhe nis destabilitet ekonomik |
| Shkaqet e inflacionit | Inflacioni nga kerkesa
Inflacioni nga kostoja |
| Inflacioni nga kerkesa | Ka shume para ne qarkullim, por pak mallra
Kerkesa me e larte se aftesia e industrise per te prodhuar mallra |
| Inflacioni nga kostoja | Faktoret:
Rritja ne kostot e lendeve te para
Spiralja page-cmim
Spiralja cmim-page |
| Norma e inflacionit | . |
| CPI =P | Niveli i pergjithshem i cmimeve |
| Cilat jane kostot e papunesise | Kostot e papunesise jane ekonomike dhe sociale |
| Kush Humbet ne inflacion? | Njerezit me te ardhura relativisht fikse
Kursyesit
Huadhenesit
Bizneset |
| Kush perfiton nga inflacioni? | Huamarresit
Qeveria
Shtresa qe mund ti rrise te ardhurat |
| Indeksi i mjerimit | Perdoret per te matur kostot e papunesise dhe inflacionit se bashku |
| Pasojat sociale dhe ekonomike te papunesise | Sociale: Pakesimi i sasise se mallrave dhe sherbimeve te prodhuara qe sjell papunesia
Ekonomike: Kostoja ekonomike e individit te papune |
| Ekspansioni | Rritje ekonomike
Gjate rritjes ekonomike shpenzimet e firmave dhe te konsumatoreve rriten
Papunesia fillon te bjere dhe rritet numri i te punesuarve |
| Recesioni | Renia ekonomike
Periudha gjate se ciles PBB ulet ne dy tremujore te njepasnjeshem
Ulet niveli i shpenzimeve nga konsumatoret dhe firmat
Rritet niveli i papunesise |
| Piku | Pika me e larte
Firmat prodhojne me kapacitet te plote dhe ata qe kerkojne pune gjejne |
| Pika me e ulet | Firmat perdorin vetem nje pjese te kapacitetit te tyre, papunesia arrin nivele te larta dhe prodhimi i mallrave dhe sherbimeve vazhdon te bjere |
| Shkaqet e jashtme te cikleve te biznesit | Shpikjet dhe novacionet
Luftrat dhe ngjarjet politike |
| Shkaqet e brendshme te cikleve te biznesit | Konsumi
Investimet e firmave
Aktiviteti i qeverise |
