| NA | NA |
| Benzodiazepinak sailkatu
- Lormetazepan, alprazolam, klorazepato, midazolam, triazolam, diazepam, lorazepam, bromazepam
- Ekintza ertainekoak, ertainekoak eta luzekoak | Ekintza laburra: Midazolam , Triazolam
Ekintza ertaina: Lormetazepam , Lorazepam eta Alprazolam , Bromazepam .
Ekintza luzea: Diazepam eta Klorazepato. |
| Lotu.
- Midazolam , Triazolam, Lormetazepam , Lorazepam eta Alprazolam , Bromazepam , Diazepam eta Klorazepato.
- Valium, lexatin, dormicum, noctamid, orfidal, halcion, trankimazin, tranxilium | Midazolam (Dormicum®), Triazolam (Halción®).
Lormetazepam (Noctamid®), Lorazepam (Orfidal®) eta Alprazolam (Trankimazin®), Bromazepam (Lexatin®).
Diazepam (Valium®) eta Klorazepato (Tranxilium®). |
| Benzodiazepinak. Erabilpena | Hiptonikoak, antsiolitikoak, sedazioa, lasaigarri muskularrak, antiepileptiko |
| Benzodiazepinak. Kontrako efektuak | - Loa, arazo psikomotoreak
- Arnas depresioa
- Diazepam - teratogenikoa |
| Hipnotiko ez benzodiazepinikoak. Ekintza mekanismoa | Zolpidem (Stilnox®), Zaleplon, Zopiklona (Z farmakoak)
GABAA hartzailearekin lotzen dira eta iraupen laburreko efektuak egiten dituzte. Ez dute ekintza antsiolitiko nabarmenik. |
| Hartzaile serotoninergikoen gain eragiten duena. Ekintza mekanismoa | BUSPIRONA (a.b): Neurona serotoninergikoen neurotransmisore askapen erritmoa jaitsiarazten du, antsietatea gutxituz |
| Barbiturikoak.Zeintzuk dira? Ekintza makansismoa? Zergatik ez dira hainbeste erabiltzen? | Pentotal sodikoa, Fenobarbital
Hauek ere GABAA hartzailearekin lotuz NSZ-ren depresioa sortzen dute.
BZP-ak baino askoz tarte terapeutiko txikiagoa dute. Sortutako efektu toxikoak larriagoak dira eta menpekotasuna indarrez sortzen dute. |
| Hormonak. Zertarako erabiltzen da? | Melatonina. Jet lag, erritmo biologikoa reajustatu |
| β-ADRENERGIKO BLOKEATZAILEAK. Zertarako erabiltzen da? K.E.? | Propanolol. Fobiak, angusti krisiak, ikara atakeak, etab.
Kontrako Efektuak: Bronkokonstrikzioa, bradikardiak etab. Beraz, ez erabili asmadun eta bihotz gutxiegitasun larria duten pertsonetan. |
| Zein da parkinsonaren ttoa arruntena? | L-dopa + karbidopa/benserazida |
| Levodaparen kontrako efektuak | Goragale gorakoak
KArdiobaskularrak
Psikiatrikoak
Efektu berantiarrak: diszinesiak eta fluktuazioak |
| Zeintzuk dira parkinsonaren beste tratamendu motak? | Agonsta dopaminergikoak, Dopaminaren katabolismoaren blokeatzaileak, dopaminaren katabolismoaren inhibitzaileak, dopamina askapena estimulatzen duten farmakoak, antikolinergiko zentralak |
| Parkinson. Zeintzuk dira agonista dopaminergikoak? K.E.? Erdibiizitza? | Bromokriptina eta kabergolina. K.E.: ugariagoak eta biziagoak.
Erdibizitza: laburra, 3 dosi egunero |
| Parkinson. Dopaminaren katabolismoaren blokeatzaileak(bi mota desberdin)? Zer bloaketzan dute? Noiz ematen da? | 1. mota: Selegilina eta rasagilina. MAOB-ren inhibitzaileak. TTOA-ren hasieran
2. mota: Tolkapona eta Entakapona. COMT inhibitzaileak. Carbi-levoren laguntzaile moduan. |
| Parkinson. Dopamina askapena estimulatze duten farmakoak? Noiz emtaen da? | Amantadina. Levodoparekin batera, hasieran. |
| Parkinson. Antikolinergiko zentralak? Zertarako erabiltzen dira? K.E.? | Biperideno eta trihexifenidil. Daradarak gutxitzeko. K.E.: kondusioa eta efektu antikolinergikoak (ikusmen lausoa, idorreria...) |
| Parkinson. Biperideno eta trihexifenidil., izen komertzialak? | Biperidino: akineton
Trihexifenidil: artane |
| Epilepsia. Tratamendu motak (3) | Kanale ionikoen inhibizioa
GABA-ren inhibizioa
Agente berriak |
| Epilepsia. Zeintzuk dira kanale ionikoak inhibitzen duten farmakoak? | Fenitoina, karbamazepina, balproato sodikoa eta etoxumida |
| Epilepsia. Fenitoina. Izen komertziala. Tarte terapeutikoa? K.E.? Kontraindikazioak? | Epanutin. Tarte txikia: monitorizazioa. K.E. Dosi menpekoak (ataxiaa, ikusmen lausoa...) eta ez menpekoak ( hipertrofia gingivala, hirsutismoa (ilea). Kontraindikazioak: farmako askoren metabolismoa oztopatu: antikoagulatzaileak antisorgailuak |
| Epilepsia. Karbamazepina: Izen komertziala? K.E.? | Tegretol. K.E.: ikusmen lausoa, ataxia, sedazioa....) |
| Epilepsia. Balproato sodikoa. Izen komertziala? Noiz erabiltzen da? K.E.? | Depakinea. Abstentzietan /petit mal. K.E.: arazo digestiboak, hepatotoxikoa. |
| Epilepsia. Etoxumida. Ezaugarri adierazgarria. | Abstentzietan 1.aaukera. |
| Epilepsia. GABA potentziatzen duten farmakoak. | Barbiturikoak: fenobarbital, tiopental eta primodona
Benzodiazepinak: diazepam, midazolam, klonazepam |
| Epilepsia. Agente berriak? Indikazioak? K.E.? | Lamotrigina. Ind: mota guztiak. K.E.: sedazioa eta zorabioa.
Gabapentina. Ind. krisi partzialetan. K.E.: agian sedazioa |
| Alzheimer. Farmakoak | Azetilkolinesterasaren inhibitzaileak: donepezilo, ribastigmina eta galantamina.
Memantina: egoera larrietan |
| Depresioa. Tratamendu motak? | - Antidepresibo trizikliko klasikoak
- Antidepresibo trizikliko berriak eta heteroziklikloak edo atipikoak.
- Sereotonina birkaptazioaren gaikako inhibitzaileak
- Serotonina eta noradrenalina birkaptazioaren inhibitzaileak.
- IMAO |
| Depresioa. Antidepresibo trizikliko klasikoak? Toxikapenan? | Imipramina, klomipramina, nortriptilina eta amitriptilina.
Toxikapena: fenitoina (epilepsia) |
| Depresioa. Antidepresibo trizikliko klasikoak: kontrako efektuak? | Kontrako efektuak:
aho lehortasuna, ikusmen lausoa, idorreria, sedazióa, hipotentsio posturala, arritmia kardiakoak, toxikatasun kardiako oso larria, pisu igotzea, arazo sexualak |
| Depresioa. Antidepresibo trizikliko klasikoak: kontraindikazioak? | Bihotz arazoetan
Fase maniakoetan
Epilepsietan
Gutxiegitasun hepatikoetan
Antikolinergikoekin, alkoholarekin, lidokainarekin (arritmiak), etab. |
| Depresioa. Trizikliko berriak? Heterozeklikoak edo atipikoak ? | Trizikliko berriak: trimipramina
Heterozeklikoak edo atipikoak: trazadona, mianserina, mirtazapina, bupropion |
| Depresioa. Trizikliko berriak /Heterozeklikoak edo atipikoak. Lotu:
- AMITRIPTILINA eta TRIMIPRAMINA / MIANSERINA, TRIMIPRAMINA edo TRAZODONA
- Botere ansiolitikoa ere badute ? Antsietate egoeran dauden gaixo depresiboetan erabilgarria. / Efektu antikolinergikoak : txarrago eramaten dituzten gaixoetan | AMITRIPTILINA eta TRIMIPRAMINA botere ansiolitikoa ere badute ? Antsietate egoeran dauden gaixo depresiboetan erabilgarria.
MIANSERINA, TRIMIPRAMINA edo TRAZODONA ? Efektu antikolinergikoak txarrago eramaten dituzten gaixoetan”. |
| Depresioa. Serotonina birkaptazioaren gaikako inhibitzaileak (ISRS). Motak? | Fluoxetina, Paroxetina, Fluboxamina, Sertralina eta Zitalopram. |
| Depresioa. Serotonina birkaptazioaren gaikako inhibitzaileak (ISRS). Bidea? Kontrako efektuak? Kontraindikazioak? | A.b.
K.E.: gogale gorakoak, beherakoak, urduritasuna, zorabioa...
Kontraindikazioak: IMAOrekin ezzz |
| Depresioa. Serotonina eta noradrenalina birkaptazioaren inhibitzaileak (IRSN)? Bidea? K.E.? | Duloxetina eta benlafaxina.
A.b.
K.E.: gogale gorakoak, beherakoak, urduritasuna, zorabioa... |
| Depresioa. Monoaminooxidasaren inhibitzaileak . Bi mota? | Itzulezinak: seleglina eta klorgilina
Itzulgarriak: moklobemida (IRMA) |
| Depresioa. IMAO. K.E. eta kontraindikazioak? | - Hipertentsio krisi larriak
- Barbituriko, opiazeo eta alkoholaren metabolismoa gutxitzen dute.
- Hipotentsio porturala |
| Depresioa. IRMA. K.E. eta kontraindikazioak? | Gutxiago eta intentsitate txikiagokoak |
| Depresioa. Zeintzuk dira aukerazko farmakoak? | Serotonina birkaptazioaren gaikako inhibitzaileak (ISRS): Fluoxetina, Paroxetina, Fluboxamina, Sertralina eta Zitalopram. |
| Bipolar. Motak? | Litio gatzak
Karbamazepina
Beste batzuk: haloperidol, risperidona, olanzapina eta balproato sodikoa |
| Bipolar. Litio gatzak. K.E.? Toxikapena? Bidea? | Kontrako efektuak: logalea, pisu galera, dardarak eta poliuria
Toxikapena: gorakoak, beherakoak, dardarak, koma
Bidea: a.b. |
| Eskizofrenia. Neuroleptiko tipikoak?? | Klorpromazina (Largactil®), halorepidol, flupentixol, zuklopentixol, pimozida |
| Eskizofrenia. Neuroleptiko tipikoak. Kontrako efektuak? | Loa edo sedazioa
Asaldura motoreak
Dardakadak, zurruntasuna eta azinezia (mugikortasun eza).
Kronikoak: Beranduko diszinezia
Efektu neuroendokrinoak: Ginekomastia, galaktorrea, inpotentzia, arazo menstrualak.
Efektu antikolinergikoak: Aho lehortasuna, ikusmen lausoa, idorreria, gernu erretentzioa (gizonetan), etab.
Efektu antiadrenergikoak: Bide parenterala erabiltzean eta dosi altuak ematean: Hipotentsio posturala.
Efektu antihistaminikoak: Loa.
“Sindrome neuroleptiko gaiztoa”: Hipertermia larria (40-42ºC), zurruntasun muskularra eta kontzientzia galmena. %25-a heriotza. |
| Eskizofrenia. Neuroleptiko atipikoak. | Ketiapina (Seroquel®), Klozapina eta Olanzapina (Zyprexa®)
Sulpirida eta Tiaprida (Tiaprizal®)
Risperidona (Risperdal®) |
