| Wat is de behandeling van prostaatcarcinoom? | - Afhankelijk van stadium, gradering, levensverwachting, comorbiditeit
- Overleg met patiënt
- Actief volgen (‘active surveillance’)
- Ingrijpen: T0, T1, T2 (tumor beperkt tot prostaat) -> curatie mogelijk ->
- curatieve therapie is: Radicale prostatectomie of Uitwendige radiotherapie of Brachytherapie
- HIFU (high intensity focused ultrasound) en cryotherapie worden als experimentele behandelingen gezien en worden vooral ingezet bij behandeling recidieven
- Lokaal uitgebreid of gemetastaseerd: hormonale behandeling |
| Wat is een radicale prostatectomie? | - De prostaat samen met de zaadblaasjes worden verwijderd.
- Kan abdominaal, perineaal of laparoscopisch, al dan niet met robot
- Behoud van continentie kan globaal bij 80% van de patiënten worden bereikt
- Pre-operatief heeft reeds 55% van de mannen een erectiestoornis, postoperatief loopt dat op naar 80%
- Opnameduur is korter na een laparoscopische of robotgeassisteerde laparoscopische prostatectomie (RALP)
- Bloedverlies en het aantal transfusies zijn significant lager bij een RALP dan bij een open operatie of laparoscopische ingreep.
- Meestal retropubisch
- Complicaties: groot bloedverlies, incontinentie, impotentie
- Verschil vroeger – nu: eerst laparoscopisch onderzoek lymfklieren
- Zenuwsparende operatie |
| Wat houdt uitwendige radiotherapie bij prostaatcarcinoom? | - Resultaten vergelijkbaar met operatieve therapie
- Moderne bestralingstechnieken zoals IMRT, VMAT en IGRT maken het mogelijk het doelgebied zeer nauwkeurig te bestralen met betere sparing van rectum en blaas
- Complicaties: 30% impotent, radiocystitis, radioproctitis, |
| Wat houdt brachytherapie in bij behandeling prostaatcarcinoom? | - Interstitiële bestraling
- Transperineaal onder geleide van transrectale echografie I-zaadjes in de prostaat worden geplaatst
- Betere sparing van rectum dan met uitwendige bestraling, waardoor er ook een hogere prostaatdosis gegeven kan worden
- Bijwerkingen: verhoogde mictiefrequentie, erectiele dysfunctie is ongeveer 40%
- Contra-indicaties voor brachytherapie: recente TURP, veel plas klachten en een prostaatvolume van meer dan 50 ml en tumoruitbreiding buiten het kapsel |
| Wat is het metastaseringspatroon van het prostaatcarcinoom en wat zijn de klachten, die deze metastasen en de behandeling hiervan veroorzaken? | - Metastasering treedt vrij laat op en frequenter naarmate de tumor buiten de (kapsel)begrenzing van de prostaat groeit
- Lymfogeen worden eerst de iliacale lymfeklierstations aangetast
- Hematogeen heeft een voorkeur voor het skelet, vooral voor de bekken, de (lumbale) wervelkolom en de lange pijpbeenderen
- De klachten van deze botmetastaseringen wordt meestal als zeer pijnlijk ervaren
- Het is niet zelden dat dit soort pijnen, evenals soms neurologische uitvalverschijnselen en daaruit voortkomende kans op een dwarslaesie, die de patiënt naar de arts voeren, die dan uiteindelijk de diagnose gemetastaseerd prostaatcarcinoom stelt. |
| Wat is de incidentie van een vulvacarcinoom en wat zijn de risicofactoren? | - 2-5% van de gynaecologische maligne aandoeningen
- Per jaar 200 nieuwe vulvatumoren
- 70% plaveiselcelcarcinoom
- Meestal oudere postmenopauzale vrouwen (50-70 jaar)
- Ook wel jonger; HPV (15%<50 jaar)
- Andere risicofactoren: roken, genitale wratjes, immuunstoornissen
- Patient’s delay en doctor’s delay
- Jeuk is vaak lang enige klacht
Twee onderscheiden pathways:
1. Mucosale HPV-infecties kunnen leiden tot usuals vulvaire intra-epitheliale neoplasie (uVIN), hetgeen te vergelijken is met CIN. risicofactoren: persisterende HPV-infectie met name door immuunsuppressie en roken
2. Lichen Sclerosis van de vulva is een soort chronische ontsteking (dystrofie), die kan leiden tot differentiated VIN (dVIN), en vervolgens tot vulvacarcinoom |
| Hoe metastaseert een vulvacarcinoom zich? | - vrijwel volledig lymfogeen
- allereerst naar de inguïnale en femorale lymfeklieren, ook contralateraal
- in een later stadium worden ook de extraperitoneale klieren in het kleine bekken aangetast
- metastasen buiten het bekken zijn relatief zeldzaam |
| Hoe wordt een vulvacarcinoom behandeld? | - stadium 1A-vulvacarcinoom kan met lokale excisie alleen behandeld worden. de kans op kliermetastasen is zeer laag
- macro-invasieve tumoren (stadium 1-3) wordt meestal een radicale excisie van de primaire tumor uitgevoerd, waarbij gestreefd wordt naar macroscopisch vrije marges van circa 10 mm.
- multifocale tumor of in geval van recidief valt te overwegen om een radicale vulvectomie uit te voeren. de excisie van de primaire tumor kan gepaard gaan met medeneming van de clitoris, labia,distale urethra, oppervlakkige spieren en fascia
- unifocale tumoren (<4 cm groot) waar bij echo geen verdachte klieren in lies worden gezien kan een poortwachtklierprocedure worden uitgevoerd. bij aangetoonde metastase is een liesklierdissectie noodzakelijk, deze kan als complicaties vertraagde wondgenezing,lymfokèles, recidiverende erysipelas en chronisch lymfoedeem hebben
- lateraal gelokaliseerde stadium 1-tumoren (>1 cm van de mediaanlijn) met een normaal uitziende contralaterale vulva kan vaak met een poortwacht of indien geïndiceerd lieskliertoilet worden volstaan
- ‘En bloc’ procedure vervangen door drie-incisie techniek
- Behoud van (een deel van) de vulva en beperkingen van (dubbelzijdige) liesklierverwijdering bij vroege stadia
- Op indicatie na chirurgie radiotherapie aanvullend
- Bij latere stadia vóórbehandeling met radiotherapie, eventueel in combinatie met chemotherapie
- Voorkomen exenteratie |
| Welke wondproblemen kunnen er na behandeling van vulvacarcinoom ontstaan? | - Groot wondgebied
- Anus en urethra in de buurt
- Stoornissen lokale lymfe afvoer bij (ook éénzijdige) liesklierverwijdering
- Bijkomend: matige conditie, adipositas, ziekten
- Op lange termijn lymfoedeem van de (boven)benen
- Schildwachtprocedure |
| Wat is de prognose van een vulvacarcinoom? | - Geen positieve lymfklier: 5 jaar overleving 90%
- Wel positieve klier:
1 pos klier: 70% 5 jaar overleving
3 pos klier: 30-35% 5 jaar overleving
Bekkenklieren pos 10% 5 jaar overleving |
| Hoe metastaseert een uteruscarcinoom/endometriumcarcinoom zich? | - Metastasering: lymfogeen naar bekken- en para-aortale lymfeklieren, eventueel naar ovaria
- Supraclaviculaire lymfklieren, longen, abdomen, lever, skelet
- Als solitair: radicale behandeling (chirurgie of radiotherapie)
- Meerdere: systemische therapie is optie
Hormonaal (progestagenen)
Chemotherapie |
| Hoe wordt een uterus/endometriumcarcinoom behandeld? | - Behandeling: (chirurgisch deel)
Uterus, beide adnexen
Vergrote klieren in het bekken en para-aortaal ->
Abdominale uterusextirpatie met bilaterale salpingo-oöphorectomie
- Eventueel laparoscopisch of laparoscopsch geassisteerde vaginale uterusextirpatie |
| Hoe ziet adjuvante therapie eruit bij uterus/endometriumcarcinoom? | - Afhankelijk van FIGO stadium en risicoprofiel
- Adjuvante radiotherapie om de kans op locoregionaal recidief te minimaliseren
Vaginale brachytherapie
Uitwendige radiotherapie
- Adjuvante chemotherapie
- Combinatie |
