| Welke operatieve behandelingsmogelijkheden heb je bij mammacarcinoom? | - Ablatio mammae
- Gemodificeerd radicale mastectomie
- Radicale mastectomie
- Mamma sparende therapie (MST) |
| Wat is ablatio mammae? | - Gewone borstamputatie
- Wat wordt er weg genomen? De mamma wordt geheel weggenomen, en de overliggende huid en de tepel.
- Wat niet? De lymfeklieren in de oksel
- Indicaties? Gendragers (BRCA1 en BRCA2), wanneer je carcinoma in situ hebt (ductaal of lobulair), wat multifocaal is, multiple snelgroeiende cyste, groot inoperabel carcinoom bij palliatieve zorg.
- Soms huid- en tepelsparende techniek mogelijk. Bijvoorbeeld bij gendrager |
| Wat is gemodificeerd radicale mastectomie | - Aanpassing van de radicale mastectomie
- Mammaprocedure volgens Patey en Madden
- Wat wordt er weggenomen? Gehele mamma, overliggende huid en tepel, ook de axillaire lymfeklierstations (niet altijd, maar moet wel naar gekeken worden door schildwachtklierprocedure) als schildwachtklierprocedure positief is wordt of alle axillaire lymfeklieren weggenomen of postoperatieve radiotherapie op de axillaire lymfeklier stations
- Indicaties? Mammacarcinoom (niet in situ) tumor groter dan 5cm, of kleiner dan 5cm wanneer de patiënt de geen mammasparende operatie wil, mammacarcinoom op meerdere plekken in de borst aanwezig
- Beter functioneel en cosmetisch resultaat dan radicale mastectomie (want de borstspieren worden niet weggenomen)
- Directe reconstructie mogelijk of uitgestelde reconstructie (het is mogelijk de tepel te sparen door tijdelijk in de lies in de hechten (mag geen tumorweefsel achter de tepel zitten)) |
| Wat is radicale mastectomie Halsted borstamputatie? | - Wat wordt er weggenomen? De mamma, de overliggende huid en tepel in samenhang met de axillaire lymfeklierstations en soms de subclaviculaire lymfeklierstations, musculus pectoralis major en minor
- Indicaties? Wanneer de tumor ingegroeid was in de musculus pectoralis major
- Slechter cosmetisch resultaat
- Arm- en schouderfunctie lopen meer gevaar |
| Wat is mamma sparende therapie (MST) | - Wat wordt er weggenomen? Lokale excisie/lumpectomie, met randomringend mammaweefsel van 0,5-2cm, wordt door ligamentjes van cooper bepaald
- Echogeleide operatie! Sinds 2012, hierdoor zie je waar die precies zit
- Aanvullend: radiotherapie (omdat er altijd restjes tumorweefsel achter kunnen blijven) in 2 delen, ene kant hele borst bestraald (kuur 5-6 weken) deel twee is extra dosis waar de tumor is verwijderd (kan uitwendig of interstitieel via naaldjes), intra-operatieve radiotherapie na bestraling wordt de wond pas gesloten.
- Indicaties? Max T2, N1, M0 én solitaire tumor, operabele tumoren, tumoren niet groter dan 5cm, geen uitgebreide metastasering lymfeklierenn, als de patiënt de mammasparende therapie ook wil |
| Wat is echogeleide operatie? | - Is nieuwe methode van mammasparende therapie (promotieonderzoek 2013)
- Beter resultaat
- Echogeleid -> in 97% is de tumor geheel verwijderd
- Traditioneel -> in 83% is de tumor geheel verwijderd |
| Wat kunnen postoperatieve problemen zijn? | - Schouderfunctie
- Lymfoedeem
- Seroom (is het ontstaan van vochtophoping in het gebied van de operatie)
- Wondinfectie
- Bloedingen |
| Wat is de schildwachtklierprocedure? | - Reden? Vanaf 1992 wordt het uitgevoerd om zo niet alle axillaire lymfeknopen weg te hoeven halen. Schildwachtklier is eerste klier waarop een tumor het eerst draineert
- Hoe op te sporen? Blauwe kleurstof tijdens operatie inbrengen op plek van tumor dan kom je terecht bij de lymfklier waar het eerst gedraineerd wordt of radioactieve stof inspuiten, kan voor operatie ingespoten in de tumor. Tijdens operatie worden deze klieren al nagekeken zodat meteen gehandeld kan worden.
- Beleid? Wanneer schildwachtklier positief is dan of de oksel met radiotherapie behandelen of toch alle axillaire lymfeknopen weghalen |
| Waar staat TNM voor van het TNM-systeem? | - T = tumor
- N = noduli
- M = metastase op afstand |
| Welke opties kan de T hebben in het TNM-systeem van mammacarcinoom? | - Tis: carcinoma in situ (niet infiltrerend)
- T0: geen aantoonbare primaire tumor
- T1: tumor <2cm in grootste afmeting
- T2: tumor >2cm en <5cm
- T3: tumor >5cm
- T4: tumor, ongeacht afmeting, met directe uitbreiding in thoraxwand (ribben of spieren) of huid |
| Welke opties kan de N hebben in het TNM-systeem van mammacarcinoom? | - N0: geen palpabele homolaterale okselklieren
- N1: homolaterale mobiele klieren
- N2: homolaterale okselklieren, onderling of met andere structuren vergroeid
- N3: homolaterale supraclaviculaire of infraclaviculaire klieren of oedeem van de arm |
| Welke opties kan de M hebben in het TNM-systeem van mammacarcinoom? | - M0: geen aantoonbare metastase op afstand
- M1: metastasen op afstand, inclusief uitbreiding in de huid buiten de mamma |
| Wanneer wordt een borstreconstructie gedaan na mastectomie? | - Wanneer? Direct of uitgesteld voorkeur gaat uit naar direct
- Term ‘primaire borstreconstructie’//directe borstreconstructie’ bij dezelfde operatie als wanneer de mammae weggenomen worden.
- Uitgesteld/secundair na chemotherapie en/of radiotherapie |
| Welke soorten reconstructies zijn er? | 1. Met prothese of expander prothese
2. Latissimus dorsi myocutane flap met prothese
3. Reconstructies met autoloog weefsel (steeds meer voorkeur) |
| Wat is reconstructie met prothese of expander prothese? | - Indien genoeg huid van goede kwaliteit: prothese
- Indien niet genoeg huid; wel goede kwaliteit: expander prothese
- vaak directe reconstructie
- Prothese kan onder de huid en onder de spier, liefst onder de spier |
| Wat is de latissimus dorsi myocutane flap met prothese (eventueel expander) | - Als te weinig thoracale huid aanwezig
- Als huid en weefsels van slechte kwaliteit zijn
- TAP-flap: thoracodorsal artery perforator flap
- Vanaf de rug ter hoogte van de bh-band die naar voren wordt geklapt
- tegenwoordig wordt de spier zelf niet meer meegenomen maar wel de bijbehorende bloedvaatjes |
| Wat zijn reconstructies met autoloog weefsel? | - Heeft de voorkeur, met name bij primaire reconstructies
A. TRAM-flap = transverse rectus abdominis myocutane flap
1. Gesteelde myocutane flap
2. Vrije myocutane flap
3. Vrije diep-flap: deep inferior epigastric perforator flap
B. Myocutane latissimus dorsi flap, waarbij een maximaal hoeveelheid subcutaan vet met de spier getransfereerd wordt, zodat er geen prothese nodig is
C. S-GAP reconstructie: hierbij wordt vetweefsel vanuit de billen gebruikt. Superior gluteal artery perforator flap, indicaties? |
| Hoe zien vervolgcorrecties en/of tepelreconstructie eruit? | Ook:
- Reconstructie van tepel en tepelhof
- Aanpassing van de niet-aangedane borst
Lipofilling |
| Hoe ziet de reconstructie van de tepel en tepelhof eruit? | - Door middel van overtollig tepel- en areolaweefsel van de andere kant: nipple sharing techniek
- Door middel van reconstructie tepel met kleine lokale flap, waarna dermatografie |
