| Welke vorm van kanker komt bij de man het meeste voor en welke bij de vrouw? | - Man: prostaatkanker, darmkanker, huidkanker, longkanker
- Vrouw: borstkanker, darmkanker, huidkanker, longkanker, baarmoederkanker
- Huidkanker komt steeds vaker voor en komt bijna op de nummer 1 plek |
| Wat zijn kenmerken van een goedaardige tumor? | - Scherpe begrenzing
- Kapsel aanwezig
- Expansieve groei
- Langzame groei
- Zelden necrose
- Differentiatie hoog
- Celatypie gering
- Mitose activiteit laag |
| Wat zijn kenmerken van een kwaadaardige tumor? | - Onscherpe begrenzing
- Kapsel zelden
- Infiltratieve groei
- Snelle groei
- Vaak necrose
- Differentiatie matig/laag
- Celatypie sterk
- Mitose activiteit hoog |
| Wat zijn de vier verschillende gecontroleerde lokale groeistoornissen? | - Metaplasie
- Hypertrofie
- Hyperplasie
- Atrofie |
| Wat is metaplasie? | Een epitheel gaat door een reeks veranderingen over in een ander soort epitheel
- Reversibel
- Blijvend
- Bijvoorbeeld trilhaarepitheel door roken |
| Wat is hypertrofie? | Cellen worden groter |
| Wat is hyperplasie? | Er is een toename van het aantal cellen |
| Wat is atrofie? | Vermindering in cel grootte en aantal |
| Wat zijn ongecontroleerde lokale groeistoornissen? | - ook wel neoplasma genoemd
- benigne tumoren (goedaardig)
- maligne tumoren (kwaadaardig) |
| Wat is kenmerkend voor benigne neoplasmata? | - Goed gedifferentieerde cellen
- Goed begrensd
- Doorbreken de natuurlijke grenzen niet
- Zaaien zich niet uit
- Groeien langzaam
- Verlopen niet dodelijk, behalve een enkele maal door hun lokalisatie (schedel) |
| Wat is kenmerkend voor maligne neoplasmata? | - Minder goed tot totaal niet gedifferentieerde cellen (atypische vorm van cellen)
- Slecht begrensd
- Doorbreken natuurlijke grenzen
- Zaaien zich uit
- Groeien snel
- Verlopen zonder adequate behandeling dodelijk |
| Wat is het verschil tussen carcinoom en sarcoom? | - carcinoom is afkomstig van epitheelweefsel
- alle andere soorten weefsels worden sarcomen genoemd |
| Welke soorten maligne tumoren zijn er? | - Carcinoom: uit epitheel
- Sarcoom: uit steunweefsel
- Maligne lymfoom: lymfoïde weefsel
- Blastomen: uit ontwikkeld weefsel, meestal bij kinderen
- Kiemceltumoren: uit kiemcellen |
| Welke vormen van metastasering heb je? | - Hematogene metastasering: via bloedvaten
- Lymfogene metastasering: via lymfebanen, meestal lokaal in de buurt van tumor
- Entmetastasen: door operatie |
| Wat houdt hematogene metastase in? | Lokalisatie wordt bepaald door lokalisatie eerste capillaire netwerk dat door de tumorcellen wordt bereikt:
Metastase naar:
- Long
- Lever
- Skelet
- Hersenen
Darmkanker gaat bijvoorbeeld het eerst naar de lever |
| Welke symptomen kunnen maligne tumoren geven? | Lokaal:
- Zwelling
- Obstructie
- Ulceraties
- Bloedverlies
Systemisch:
- Gewichtsverlies
- Paraneoplastische verschijnselen, tumoren die zelf hormonen kunnen produceren |
| Hoe kan kanker ontstaan? | Complex meerstappen proces
Wat zijn belangrijke factoren hierbij:
- Mutaties/gen afwijkingen
- Infecties
- Hormonale factoren
- Immunologische factoren
- Chemische stoffen/fysische factoren (=chronische prikkeling) |
| Hoe kan kanker door mutaties ontstaan? | Erfelijke mutaties
- BRCA1 en BRCA2 gen geven een sterk verhoogde kans op borstkanker/ovariumcarcinoom
Verworden mutaties:
- Infecties
- Fysische factoren
- Chemische factoren |
| Hoe kan kanker ontstaan door infecties? | - HPV infectie: cervix en peniscarcinoom
- Schistosomiasis (tropenziekte): blaaskanker
- Hepatitis B en C: levercelcarcinoom
- EBV (kan pfeifferziekte veroorzaken): Burkitt-lymfoom
- Helicobacter pylori( bacterie die aanwezig kan zijn in maag: maagcarcinoom |
| Door welke chemische stoffen kan kanker ontstaan? | - Asbest: mesothelioom, kanker wat zich ontwikkelt uit longvliesje
- Aromatische aminen: blaascarcinoom
- Benzopyreen: bronchuscarcinoom, heeft met roken te maken |
| Door welke fysische factoren kan kanker ontstaan? | - Ultraviolet licht: huidkanker
- Ioniserende straling: leukemieën |
| Hoe verandert een normale cel naar een tumorcel? | 1. Meerdere mutaties om een cel te transformeren van normale cel naar tumorcel
2. Transformatie van een tumorcel tot een manifeste tumor wordt verder gemoduleerd door gastheerfactoren, bijvoorbeeld hormonale/immunologische factoren |
| Bij welke kankersoorten hebben hormonale factoren invloed op het ontstaan? | - Mammacarcinoom
- Endometriumcarcinoom
- Prostaatcarcinoom |
| Welke immunologische factoren kunnen invloed hebben op het ontstaan van kanker? | T-lymfocyten |
| Waar staat TNM-classificatie voor? | - T = grootte tumor
- N = regionale lymfeklieren betrokkenheid
- M = metastasen |
| Welke vormen van behandeling zijn er voor kanker? | - Curatief: om een patiënt te genezen
- Palliatief: verlicht symptomen (zoals pijn), maar geneest de ziekte niet. Het verbetert de levenskwaliteit
- Electief: gegevens uit voorzorg: bijvoorbeeld bestraling na een borstsparende operatie
- Adjuvant: als aanvulling op de curatieve behandeling, bijvoorbeeld chemotherapie na operatie
- Neo-adjuvante: gegeven voor een operatie met de bedoeling een tumor te verkleinen zodat hij makkelijker weg te nemen is |
| Welke behandelingen zijn er voor kanker? | - Chirurgisch
- Radiotherapie
- Chemotherapie (= cytostatica)
- Hormoontherapie
- Immunotherapie
- Angiogeneseremming
- Hyperthermie
- Pijnbestrijding |
| Wat is chemotherapie? | Cytostaticum
Cytos = cel, statis = stilstand
- Grijpen in in de celdeling (=remmen_
- Snelgroeiende cellen zijn hier gevoelig voor, zoals kankercellen, maar ook ander snelgroeiende cellen in ons lichaam
- > bijwerkingen |
| Welke snelgroeiende cellen kunnen worden beïnvloed door chemotherapie? | - Beenmerk
- Maag-darm kanaal
- Huid
- Zenuwstelsel
- Blaas
- Lever
- Geslachtsorganen |
| Welke cytostatica wordt gebruikt bij chemotherapie? | - Adriamycine (doxorubicin)
- Fluorouracil
- Cyclofosfamide
- Vincristine |
| Bij welke soorten kanker wordt hormoontherapie gebruikt? | - mammacarcinoom
- prostaatcarcinoom |
| Wat is immunotherapie bij kanker? | Gesensibiliseerde T-cellen herkennen antigenen op kankercellen:
- Leukemie
- Melanoom
- Niercelcarcinoom |
| Wat doet een angiogeneseremmer bij kanker? | - remming vaatontwikkeling tumor |
| Wat is hyperthermie bij kanker? | - Verhoging temperatuur plaatselijk tot 40-45 graden
- Maligniteiten zijn gevoeliger voor warmte dan normale cellen |
